İSTANBUL (AA) – ABD Başkanı Donald Trump, dün çelik ve alüminyum ithalatına yönelik yüzde 25 oranında gümrük vergisi açıklayacağını duyurdu. Trump, Kanada ile Meksika’dan gelen alüminyum ve çeliğin de tarifelere tabi olacağını bildirdi. Yarın veya çarşamba günü için ise mütekabiliyet esasına dayalı tarifeleri duyuracağını dile getiren Trump, “Eğer onlar bizden yüzde 130 vergi alırken biz onlardan hiçbir şey almıyorsak, bu böyle kalmayacak.” ifadesini kullandı.
Analistler, Trump’ın açıklamalarının piyasalarda, ticaret savaşının tırmanacağına dair endişeleri artırdığını belirterek, ABD’nin korumacı ticari politikasının ülkedeki enflasyonist baskıları artırabileceğini kaydetti.
Bu arada ABD Merkez Bankasının (Fed) ABD Kongresi için hazırladığı yarı yıllık Para Politikası Raporu’nun şubat sayısı cuma günü yayımlandı. Raporda, bankanın maksimum istihdamı destekleme ve enflasyonu yüzde 2 hedefine geri döndürme konusunda güçlü kararlılığa sahip olduğu belirtilerek, politika faizinde yapılacak ek ayarlamalarda verilerin dikkate alınacağına vurgu yapıldı. İş gücü piyasasının istikrar kazandığının vurgulandığı raporda, işsizlik oranının geçen yılın ilk yarısında yükseldiği ancak daha sonra çoğunlukla yatay seyrettiği belirtildi.
Ülkede cuma günü açıklanan verilere göre tüketici güven endeksi verisi, ABD’de tarife endişelerinin tüketicilerin enflasyon korkularını artırdığını ortaya koydu. Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, şubatta 67,8’e inerek Temmuz 2024’ten bu yana en düşük seviyesini kaydetti. Tüketicilerin kısa vadeli enflasyon beklentisi şubatta yüzde 3,3’den yüzde 4,3’e çıkarak Kasım 2023’ten bu yana en yüksek seviyesine ulaştı. Uzun vadeli enflasyon beklentisi de yüzde 3,2’den yüzde 3,3’e yükseldi.
Fed’in para politikasının seyri için önemli olan tarım dışı istihdam verileri de iş gücü piyasasının gücünü koruduğuna işaret etti. Ülkede tarım dışı istihdam ocakta 143 bin kişi artarak beklentilerin altında gerçekleşirken, işsizlik oranı yüzde 4,1’den yüzde 4’e geriledi. Tarım dışı istihdama ilişkin geçen yılın kasım ve aralık ayı verilerinde ise yukarı yönlü revizyona gidildi. Fed’in dikkatle izlediği ortalama saatlik kazanç ocakta yüzde 0,5 ile beklentilerin üzerinde arttı.
Analistler, ocak ayında istihdam artışındaki yavaşlamada California’daki yangınlar ile ülkenin büyük bölümünde yaşanan soğuk havaların etkili olmuş olabileceğini belirtti. İstihdam verilerinin ardından para piyasalarındaki fiyatlamalarda, Fed’in bir sonraki faiz indirimini haziran ayında yapacağına dair beklentiler öne çıktı.
Fed yetkililerinin sözle yönlendirmeleri de takip edilirken Minneapolis Fed Başkanı Neel Kashkari, iş gücü piyasasının soğuduğunu ancak sağlam kalmaya devam ettiğini ve faiz oranlarının bu yıl ılımlı bir şekilde düşebileceğini ifade etti. Chicago Fed Başkanı Austan Goolsbee, son istihdam verilerini “sağlam” olarak nitelendirerek tam istihdama doğru bir hareketin göstergesi olduğunu kaydetti.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Adriana Kugler de son istihdam verilerinin “ne zayıflayan ne de aşırı ısınma belirtileri gösteren sağlıklı iş gücü piyasasıyla tutarlı” olduğunu belirtti. Yeni yönetimin politikalarının ekonomik etkileri konusunda belirsizlik olduğuna işaret eden Kugler, enflasyonun düşürülmesi konusunda son dönemde kaydedilen ilerlemenin yavaş ve düzensiz olduğunu ve enflasyonun yüksek seyretmeye devam ettiğini ifade etti. Kugler, politika faizini bir süre daha olduğu yerde tutmanın ihtiyatlı bir adım olduğunu belirtti.
Bu gelişmelerle cuma günü ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi yüzde 4,49’a yükselirken, dolar endeksi yüzde 0,2 artışla 108,3 seviyesinde dengelendi. Altının ons fiyatı cuma günü 2 bin 886,85 dolarla rekor kırmasının ardından günlük yüzde 0,2 yükselişle 2 bin 860,89 dolardan kapandı. Ons altın yeni haftaya da yüzde 0,6 kazançla 2 bin 878 dolardan başladı.
Brent petrolün varil fiyatı da haftanın ilk işlem gününde önceki kapanışın yüzde 0,6 üzerinde 75 dolardan satılıyor.
New York Borsası’nda cuma günü, S&P 500 endeksi yüzde 0,95 ve Nasdaq endeksi yüzde 1,36 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,99 düştü. ABD’de endeks vadeli kontratlar yeni güne pozitif seyirle başladı.
Avrupa borsalarında cuma günü negatif bir seyir öne çıkarken, ABD ve Avrupa Birliği (AB) arasındaki ticari ilişkilere yönelik haber akışı yatırımcıların odağında yer alıyor
AB Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, cuma günü yaptığı açıklamada ABD’nin AB’ye haksız veya keyfi biçimde gümrük vergileri uygulaması durumunda buna sert tepki göstereceklerini söyledi. Von der Leyen, “ABD ile geniş ve yaygın bir ilişkimiz var. Toplam ticaret hacmimiz 1,5 trilyon avroyu buluyor.” dedi.
Ticaretin Atlantik’in her iki yakasındaki insanlar ve işletmeler açısından çok faydalı olduğuna işaret eden von der Leyen, AB ve ABD ekonomisinin birbirleriyle iç içe olduğunu dile getirdi.
Von der Leyen işletmelerin daha yakın çalışması gerektiğini belirterek, “Tarifeler işletme maliyetlerini artırarak, işçilere ve tüketicilere zarar vererek gereksiz ekonomik bozulmalara neden olur.” diye konuştu.
Tarafların ortak biçimde çözüm üretmek için gündemlerindeki konuları masaya koymasının önemli olduğunu söyleyen von der Leyen, “AB, elbette hazırlıklı. AB, haksız veya keyfi bir şekilde hedef alınırsa sert bir şekilde yanıt verecektir.” ifadesini kullandı.
Bu gelişmelerin yanı sıra bu hafta Almanya’da açıklanacak enflasyon ve Avro Bölgesi’de açıklanacak büyüme verisinin bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi bekleniyor.
Cuma günü, Almanya’da DAX 40 endeksi yüzde 0,53, İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,31, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,18 ve Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,43 düştü. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar yeni güne de karışık bir seyirle başladı.
Asya tarafında haftanın ilk işlem gününde pozitif bir seyir öne çıkarken, Çin ve Hong Kong’daki teknoloji hisselerindeki yükseliş dikkati çekiyor. ABD’nin Çin’e ilişkin ek gümrük vergisi kararının beklenildiği kadar agresif olmaması ülkede risk iştahını artırıyor. Bunun yanı sıra dün piyasalar kapalıyken açıklanan verilere göre Çin’de tüketici fiyatlarındaki durgunluk ve üretici fiyatlarındaki süregelen düşüş, yeni yılın ilk ayında da devam etti. Buna göre, Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE), geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 0,5 artarken, Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) yüzde 2,3 geriledi.
Böylece, tüketici fiyatlarındaki artış 23 aydır sıfıra yakın seyrederken, üretici fiyatları 28 aydır gerilemeyi sürdürdü. Analistler, tüketici fiyatlarındaki durgunluk ve üretici fiyatlarındaki süregelen düşüşle deflasyon eğiliminin yeni yılda da hissedilmeye devam ettiğini kaydederek, yerel yönetimlerin borç riskleri ve gayrimenkul sektöründeki sorunların dünyanın en büyük ikinci ekonomisi Çin’i olumsuz etkilemeyi sürdürdünü kaydetti.
Öte yandan, cuma günü Trump, Japon çelik üreticisi Nippon Steel’in planlandığı gibi US Steel’i satın almayacağını bunun yerine şirkete yatırım yapacağını ifade etti. US Steel konusunda ABD Başkanı Trump’ın sözlerine atfen Japonya Başbakanı İşiba Şigeru, “Bu bir satın alma değil, yatırım.” değerlendirmesinde bulundu. İşiba, ABD’nin Japonya’dan ithalata gümrük vergisi getirmesi durumunda misilleme yapılıp yapılmayacağının sorulması üzerine, teorik bir soruya yanıt veremeyeceğini ifade etti.
Bugün açıklanan verilere göre Japonya’da aralık ayına ilişkin dış ticaret dengesi 62,3 milyar yen fazla vermesine karşın beklentilerin altında gerçekleşti. Ülkede aynı döneme ait cari işlemler hesabı da 1,1 trilyon yen fazlayla öngörüleri karşılayamadı.
Bu gelişmelerle kapanışa yakın Nikkei 225 endeksi yüzde 0,1, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,3 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,3 yükselirken, Güney Kore’de Kospi endeksi yatay seyrediyor.
Yurt içinde cuma günü alış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi günü yüzde 1,11 değer kazanarak 9.951,65 puandan tamamladı. Dolar/TL, dün yüzde 0,2 artışla 35,9675’ten kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında yüzde 0,1 yükselişle 36,0210 seviyesinden işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde işsizlik oranı ve sanayi üretimi, yurt dışında ise Avro Bölgesi’nde Sentix yatırımcı güven endeksinin takip edileceğini dile getirerek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 10.000 ve 10.100 puanın direnç, 9.900 ve 9.850 seviyelerinin destek konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, aralık ayı işsizlik oranı
10.00 Türkiye, aralık ayı sanayi üretimi
12.30 Avro Bölgesi, şubat ayı Sentix yatırımcı güven endeksi
Muhabir: Mahmut Çil
