ANKARA (AA) – İnsanlarla asırlardır iç içe yaşayan hayvanlar, insan hayatının kolaylaştırılmasında önemli rol oynuyor.
Teknolojinin henüz gelişmediği dönemde, at ve eşekler, insanlar için uzakları yakın ederken, öküzler tarım arazilerinin sürülerek gıda yetiştirilmesine ve dolayısıyla toplumun gelişimine yardımcı oldu.
Uzak coğrafyalardaki toplumların birbiriyle etkileşime geçerek yetiştirdiği ürünlerin ticaretini yapmada ve kültürlerarası diyaloğun oluşmasında hayvanların yadsınamaz bir rolü bulunuyor.
Toplumsal yaşamın önemli bir parçası olan büyükbaş ve küçükbaş hayvancılığında ise köpekler, çoban görevi görüyor, besi hayvanlarını kurt ve tilki gibi vahşi hayvanlara karşı koruyor.
Yakın yüzyılda, evcil hayvanlar da bu destek ilişkisinin bir parçası haline geldi ve insanların fizyolojik engelleri aşmasını, psikolojik ve duygusal sorunları çözmesini destekler hale geldi.
Belirli eğitimlerden geçen köpekler, görme engelli bireylerin sokakta zarar görmeden yürümesine yardımcı olurken, kedilerle temasın bunalımdaki insanların sakinleşmesine ön ayak olduğu biliniyor.
Hayvanlar, zor dönemlerde duygusal ve psikolojik destek sağlıyor
İngiltere’deki Heriot-Watt Üniversitesi Psikoloji Bölümü Öğretim Üyesi Dasha Garjfoner ile meslektaşlarının yayımladığı makalede, Kovid-19 pandemisi döneminde Malezya’da yapılan psikolojik bir test konu ediliyor.
Pandemi döneminde evcil hayvanı olan ve olmayan 448 Malezyalının karşılaştırıldığı makalede, evcil hayvan sahiplerinin ruh sağlığının önemli ölçüde daha iyi olduğu, olumsuz durumlarla daha iyi başa çıkabildiği ve karantina sırasında çok daha olumlu duygular yaşadıkları belirtiliyor.
Makalede, insanların sosyal olarak izole edildiği ve olumsuzluklarla veya olumsuz duygularla başa çıkmada zorluk çektiği durumlarda, evcil hayvanların ruh sağlığı üzerinde olumlu etkiye sahip olabileceği kaydediliyor.
İngiltere’deki İskoçya’nın Batısı Üniversitesi Tıp ve Yaşam Bilimleri Fakültesi Profesörü Katherin Sloman ile meslektaşlarının hazırladığı makalede de akvaryumdaki balıklarla ilgilenmenin insan psikolojisine etkisi irdeleniyor.
Makalede, akvaryumlardaki balıklarla etkileşimin insanlar için psikolojik ve fizyolojik fayda sağladığı belirtilerek, bu etkileşimin, kaygının azaltılması ve ağrıya karşı toleransın artması gibi sonuçlar ortaya koyduğu ifade ediliyor.
Japon balıklarıyla etkileşim hastanedeki çocukların korkularını hafifletiyor
Bingöl Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dekan Yardımcısı ve Hemşirelik Bölüm Başkanı Dr. Öğretim Üyesi Abdullah Sarman ile meslektaşının “Journal of Pediatric Nursing”de yayımlanan makalesinde, Japon balıklarının hastanedeki çocuklara etkisi inceleniyor.
Sarman, AA muhabiriyle yaptığı çevrim içi mülakatta, kedi, köpek, tavşan, midilli ve yunus balığı gibi hayvanların insanların stres seviyesini azalttığına dair çalışmalar bulunduğuna işaret ederek, hastaneyi korkutucu ve yabancı bir ortam olarak gören çocukların kaygılarının giderilmesi için çalışma yürüttüklerini söyledi.
Bingöl’de bir çocuk hastanesinde yaptıkları 3 günlük bir çalışma kapsamında 8-10 yaş grubundaki 112 çocuğu iki gruba ayırdıklarını aktaran Sarman, ilk gruptaki çocukların odalarına küçük akvaryumlar içerisinde Japon balığı koyduklarını; sonrasında evlerine götürebilecekleri balıkların bakım ve besleme sorumluluğunu çocuklara verdiklerini ifade etti.
Sarman, araştırma gereğince balıklara bakma sorumluluğu verilmeyen çocuklarla karşılaştırıldığında, üç gün boyunca balıklarla ilgilenen çocukların hastanede yaşamış oldukları kaygı ve sıkıntıların azaldığını, duygusal ve psikolojik durumlarının bariz şekilde iyiye gittiğini paylaştı.
Sarman, çalışmanın verimliliği bakımından önceden psikiyatrik hastalık tanısı konmayan çocukların araştırmaya dahil edildiğini bildirdi.
Araştırmaya konu çocukların üç gün boyunca balıklarla etkileşime girerek paylaşımda bulunduğuna işaret eden Sarman, Japon balığı yerine farklı bir evcil hayvanın da çocuklarda aynı olumlu etkiyi uyandırabileceği değerlendirmesinde bulundu.
Aynı çalışmayı dekorlu ve dekorsuz akvaryumlarla da yaptıklarını aktaran Sarman, dekorsuz akvaryumdaki balıkla ilgilenen hasta çocukların, dekorlu akvaryumdakine bakana kıyasla korku, kaygı ve stres puanlarının daha düşük çıktığını açıkladı. Sarman, bunun, çocuklarının dikkatini tek bir noktaya vermekle mümkün olduğunu söyledi.
Sarman, kırmızı yanaklı su kaplumbağaları ile de benzer bir çalışma yürüttüklerini belirterek, hastanedeki çocuklara damar yolu açılırken veya onlardan kan alınırken odaya getirdikleri su kaplumbağasını eldivenle eline alan çocukların ağrısının azaldığına dikkati çekti.
Muhabir: Can Efesoy
