İSTANBUL (AA) – İSO’dan yapılan açıklamaya göre, Ipsos işbirliğiyle Türkiye’deki sanayi kurumlarının sürdürülebilirlik konusundaki mevcut durumunu ve yaklaşımlarını anlamak üzere gerçekleştirilen araştırmanın 2025 yılı sonuçları açıklandı.
Türkiye genelinde 606 sanayi firmasının katılımıyla yapılan araştırmaya göre, bu yıl, firmaların en yüksek skora ulaştığı alan 50,33 ile (100 üzerinden yapılan puanlamayla) farkındalık oldu. Firmaların “yaklaşım” alanındaki skorları 31,91, uygulama skoru ise 16,14 olarak ölçüldü.
Türkiye’de ilki geçen yıl yapılan araştırmada, 2024’te firmaların en yüksek skora ulaştığı alan 48,97 ile “farkındalık” olurken, “yaklaşım” skoru 34,27, “uygulama” skoru ise 18,19 olarak ölçülmüştü. Araştırma, bir yılda sanayi alanındaki firmaların sürdürülebilirlik ile ilgili farkındalıklarında 1,36 puan artış olduğunu ortaya koydu.
Sürdürülebilirliğin kurumlara entegrasyonu başlangıç aşamasında
İSO’nun üye sanayi firmalarını sürdürülebilirlik alanında desteklemek üzere gerçekleştireceği gelecek dönem çalışmalarına yön vermesi amacı da taşıyan araştırmada, ülke sanayisinin geneli için “İSO Sanayide Sürdürülebilirlik Eğilimi Skorları” hesaplanırken, “Farkındalık”, “Yaklaşım” ve “Uygulama” başlıklarında üç farklı performans skoru oluşturuluyor.
Bu yıla ilişkin araştırmanın 7 temel sonucuna göre, firmaların çoğu sürdürülebilirliğin kurumsal stratejiye entegre edilmesi noktasında henüz başlangıç aşamasında bulunuyor. Firmaların sürdürülebilirlik gündemine ilişkin bilgi seviyesi sınırlı iken, az sayıdaki sürdürülebilirlik hedefi belirleyenler arasında ekonomik sürdürülebilirlik ile ilgili hedefler ise merkezde yer alıyor.
Türkiye’deki sanayi kuruluşlarından sadece yüzde 16’sı karbon ayak izini hesaplıyor. Firmaların sürdürülebilirlik hedef ve aksiyonlarını etkileyen en önemli etken “kanun ve yönetmelikler” olurken, sanayi firmaları sürdürülebilirlik uygulamaları için en çok “teşvik/finansman desteğine” ihtiyaç duyuyor. Sürdürülebilirlik konusunda kamuya açık rapor yayımlayan firmaların toplam oranı ise yüzde 8 civarında bulunuyor.
Sürdürülebilirlik gündem başlıklarında bilgi seviyesi düşük
Araştırmaya göre, Türkiye genelinde sürdürülebilirlikle ilgili gündem başlıklarına ilişkin beyana dayalı bilgi seviyesi çoğunlukla düşük kalıyor. Paris İklim Anlaşması ve Türkiye’nin 2053 net sıfır emisyon hedefi dışındaki konularda “hiç bilgili değilim” ve “pek bilgili değilim” diyenlerin oranı, “biraz bilgi sahibiyim” ve “çok bilgiliyim” diyenlerden daha fazla. Ancak AB’ye ihracat yapan firmalarda tüm başlıklardaki bilgi seviyesi artıyor.
Sanayi firmalarının yüzde 25’i ekonomik, sosyal ya da çevresel bir konuda sürdürülebilirlik hedefi belirlemiş durumda.
Türkiye’deki sanayi kuruluşlarından karbon ayak izini hesaplayanların oranı geçen yıl yüzde 13 iken, bu yıl yüzde 16’ya yükseldi. AB’ye ihracat yapan firmalar arasında karbon ayak izini hesapladığını belirtenlerin oranı ise yüzde 26 olarak ölçüldü. Ayrıca gelecek 12 ay dikkate alındığında çevresel sürdürülebilirliğe yönelik öncelikler arasında “düşük karbonlu enerji tüketimi” gibi karbon ayak izinin azaltılmasında doğrudan etkili olacak adımlar görece daha az sayıda firma tarafından yüksek öncelikli olarak tanımlanıyor.
İklim değişikliği ile mücadele konusunda firmaların bilinçlendirilmesi için daha yoğun bir çalışma yapılması gerekiyor. Liderlerin sürdürülebilirlik konusundaki taahhütlerinin önemi artarken, Türkiye’deki sanayi firmalarının sürdürülebilirlik konusunda aksiyon almaları konusunda yasal düzenlemeler geçen yıl olduğu gibi bu yıl da etkili bir araç olarak öne çıkıyor.
En çok teşvik/finansman desteğine ihtiyaç var
Araştırma sonuçlarına göre sanayi firmaları, sürdürülebilirlik uygulamaları için geçen yıl olduğu gibi bu yıl da en çok “teşvik/finansman desteğine” ihtiyaç duyuyor. Buna karşılık Türkiye genelinde sürdürülebilirlik projelerinin finansmanı için sürdürülebilir finans ürün ve hizmetlerini kullanan firmaların oranı bir önceki seneye göre düşüş göstererek yüzde 10 ile sınırlı kaldı.
Sürdürülebilir finans uygulamaları arasında iklim değişikliği ile mücadele, düşük karbon ekonomisine geçiş, yeşil dönüşüm gibi konularda gerekli olan finansal destekler her geçen gün yaygınlaşıyor. Yine sürdürülebilirlik konusunda kamuya açık rapor yayımlayan firmaların toplam oranı geçen yıl yüzde 6 iken bu yıl yüzde 8 oldu.
Uluslararası ticarette, sürdürülebilirlik artık önemli bir kriter”
Açıklamada konuya ilişkin görüşleri yer alan İSO Yönetim Kurulu Başkanı Erdal Bahçıvan, araştırmanın, Türkiye’deki sanayi firmalarının büyük bir kısmının, sürdürülebilirliği firmanın vizyonunun çok önemli bir parçası olarak gördüğünü ortaya koyduğunu aktardı.
Bahçıvan, “Bulgulara göre sanayi kuruluşlarımız, sürdürülebilirliği kurumsal stratejiye entegre etme noktasında henüz başlangıç aşamasında olsa da sürdürülebilirliği iş süreçlerine entegre ettiğini belirten firmaların oranı bir önceki seneye göre artış göstermiş.” ifadelerini kullandı.
AB’ye ihracat yapan firmalarda sürdürülebilirlik bağlamındaki konuların daha yaygın şekilde ele alındığını kaydeden Bahçıvan, “AB’nin en önemli ihracat pazarımız olması sanayimizin sürdürülebilirliğe eğilimini de etkilediğini gösteren bu durum, sürdürülebilirlik bağlamında yaşanan dönüşümün uluslararası ticarette önemli bir kriter halini aldığı görüşünü de desteklemektedir.” açıklamasında bulundu.
Bahçıvan, dönüşüm sürecinde sanayinin rekabetçiliğini korumak için teknoloji odaklı üretimin önemine vurgu yaparak, şöyle devam etti:
“Bu kapsamdaki yatırımlar için ihtiyaç duyulan finansmana erişim ise kritik bir unsur. Türkiye’deki sanayi firmalarının sürdürülebilirlik konusunda aksiyonlarını hızlandırması açısından yasal düzenlemeler ise etkili bir araç olarak öne çıkıyor. Çok taraflı bakış açısı ve işbirliklerinin her zamankinden daha önemli olduğu bu dönüşüm sürecinde İSO olarak çevresel ve sosyal unsurların üretimin merkezinde yer aldığı ‘sürdürülebilir üretim’ yaklaşımının yaygınlaştırılması için çalışmalarımızı sürdürecek, ülkemiz sanayisini desteklemeye devam edeceğiz.”
“Sürdürülebilirlik, şirketlerin iş stratejilerine henüz tam entegre değil”
Ipsos Türkiye ESG Lideri Yasemin Özen Gürelli de araştırmanın, Türkiye’deki sanayi firmalarının sürdürülebilirliği artık şirket vizyonlarının ayrılmaz bir parçası olarak benimsediğini gösterdiğini bildirdi.
Gürelli, “Pek çok firma bu alanda hedefler koyarken, sürdürülebilirliğin iş süreçlerine ne ölçüde entegre edildiği firmalar arasında farklılık gösteriyor. Sürdürülebilirlik birimi ve yöneticisi bulunan firmalar bu konuda daha öne çıkıyor. Buna rağmen firmaların yalnızca dörtte biri sürdürülebilirlik hedefi belirleyerek somut adımlar atıyor. Bu durum, sürdürülebilirliğin iş stratejilerine tam olarak entegre edilemediğini gösteriyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Sürdürülebilirlik alanında bilgi düzeyini artırmak için yapılması gerekenlerden bahseden Gürelli, “Firmaların sürdürülebilirlik hedefleri belirlemesini kolaylaştırmak adına yol gösterici rehberlerin hazırlanması ve özellikle KOBİ’lere yönelik danışmanlık desteği sağlanması da önemli bir ihtiyaç olarak öne çıkıyor.” ifadelerini kullandı.
Muhabir: Uğur Aslanhan
