ISTANBUL (AA) – Ticaret Bakanlığının desteğiyle Albayrak Medya tarafından düzenlenen Ticarette Türkiye Yüzyılı Zirvesi’ne, Ticaret Bakanı Ömer Bolat, İstanbul Valisi Davut Gül, Anadolu Ajansı (AA) Genel Müdür Yardımcısı ve Genel Yayın Yönetmeni Yusuf Özhan, Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın, Albayrak Grubu Yönetim Kurulu üyeleri ve çok sayıda davetli katıldı
Zirvede konuşan Bolat, savaşların hiçbir zaman Türkiye’nin arzu etmediği bir durum olduğunu belirterek, Türkiye-İran sınırının 400 yıldır barış ve huzuru temsil ettiğini belirtti.
Bolat, “İsrail’in İran’a yönelik saldırganlığı ve bombalaması hiç tasvip etmediğimiz, lanetle kınadığımız bir durum. Bu noktada İran da güçlü bir direnç gösterdi. İran, İsrail’e meydan okudu. En sonunda 12 gün sonunda bir ateşkes sağlandı.” dedi.
ABD yönetiminin bunda etkisinin olduğunu dile getiren Bolat, şunları kaydetti:
“Türkiye olarak biz de memnun olduk. İran’ın komşusu olarak ve bu anlamda, ekonomik etkiler anlamında, baktığımızda İran dünya petrolünün yüzde 25’inin geçtiği Hürmüz Boğazı ve Basra Körfezi’nde çok önemli bir ülke. Basra Körfezi’nin bütün kıyıları doğal gaz ve petrol yatağı. İsrail’in 13 Haziran’da İran’a yönelik gece yarısı bombalaması başlayınca petrol fiyatları, doğal gaz fiyatları, başta altın olmak üzere, emtia fiyatlarında büyük bir sıçrama oldu, yüzde 15-20 civarında. Petrolün arz güvenliği noktasında kaygılar hızla yükseldi. Bir yerde bir karışıklık, bir savaş, huzursuzluk olduğu zaman bundan tabii önce insan ve toplumlar etkileniyor, olumsuz bir şekilde akabinde ekonomiler ve ticaret etkileniyor.”
Basra Körfezi’nin çok önemli bir su yolu olduğunu vurgulayan Bolat, “Uluslararası ticarette çok önemli bir yer işgal ediyor. Türkiye açısından enerji ithalatı bizim en büyük ithalat kalemimiz. 2022’de Rusya-Ukrayna Savaşı patlak verdiğinde o yıl 97 milyar dolar doğal gaz ve petrol faturamız vardı. Bu rakamı geçen sene 65 milyar dolara kadar düşürmüştük. Tabii hem yerli üretimin artması; Sakarya doğal gazı, Gabar petrolü hem de dünyada petrol fiyatları, doğal gaz fiyatlarında bir düşme yaşandı.” diye konuştu.
Bolat, İran’dan Türkiye’ye geçen yıl 3 milyon 300 bin turist geldiğini belirterek, “Bu yıl da ilk 5 ay itibarıyla 1 milyonun üzeri bir turist gelmişti. Türkiye açısından bu da bir kaygı unsuruydu.” değerlendirmesinde bulundu.
İran ile dış ticaretin yaklaşık 7,8 milyar dolar olduğunu hatırlatan Bolat, “Bizim 3 milyar 250 milyon dolar ihracatımız var. İran’dan başta doğal gaz olmak üzere 4 milyar 550 milyon dolar civarında ithalatımız söz konusuydu.” dedi.
Doğal gaz bağlantısında bir kesilme olmadığını ama savaş ortamı, tahribat karşısında ticaretin doğal olarak olumsuz etkilenebildiğine işaret eden Bolat, ateşkesin 12 gün içinde sağlanabildiğini dile getirdi.
Bolat, sözlerini şöyle sürdürdü:
“İran, aynı zamanda başta Orta Koridor olmak üzere Asya’ya giden yolun, Orta Asya Türk cumhuriyetlerine giden yolun da tam merkezinde yer alıyor. Taşımacılık açısından risk unsuru vardı. Dolayısıyla ateşkesten memnunuz. Bu anlamda olumsuz etkiler inşallah minimum düzeyde kalacaktır ateşkes kalıcı olduğu takdirde.
Kuzeyimizde 3,5 yılda 2 milyon kişi öldü Rusya-Ukrayna Savaşı’nda. Her iki ülke, özellikle Ukrayna, ağır tahribat gördü. Batımızda Balkan Savaşları yaşandı. Başka gerilimler de oldu, Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın başkanlığı da dengeleyici rol oynadı ve 3 sene önce Ermenistan işgalinden Dağlık Karabağ’ı, Azerbaycan kurtardı. Güneyimizde Suriye iç savaşı 13 yıl sürdü. Gazze’de yaklaşık 19 aydır devam eden İsrail soykırımı ve katliam yaşanıyor. Gerçekten oradaki yaşananları tarif etmek çok zor.”
22-23 yıl içinde Türkiye’nin tam bu ateşlerin, savaşların ortasında 780 bin kilometrekarede huzur içinde, istikrar içinde yönetildiğinin altını çizen Bolat, Türkiye ekonomisinin büyüdüğünü, milli gelirini 238 milyar dolardan 1 trilyon 371 milyar dolara çıkarmayı başardığını ifade etti.
Bolat, fert başına milli gelirin 2025 ilk çeyrek sonunda 3 bin 600 dolardan 15 bin 971 dolara çıktığını açıkladı.
“Türkiye Dünya Bankası’na göre üst gelir ülkeler ligine yükseldi”
Türkiye’nin Dünya Bankasına göre üst gelir ülkeler ligine yükseldiğini ve bunun çok önemli olduğunu belirten Bolat, sözlerini şöyle tamamladı:
“Şimdi ticaret savaşlarıyla karşı karşıyayız. Bir süre boyunca Amerika Birleşik Devletleri’nin yeni Başkanı Donald Trump ve yönetimi 1,3 trilyon dolar dış ticaret açığı verdikleri ülkelerle çok yüksek gümrük vergisi duvarları ile dış ticaret dengelemesi yapmaya çalışıyor. Bu konuda kartlarını açtı ve ülkeleri ‘Gel anlaşalım, müzakere edelim’ diye çağırıyor. Bu devam ediyor ama bu da çok sakin bir ortamda olmuyor. Türkiye yüzde 10 olarak en düşük gümrük vergisi uyguladığı ülkeler arasında yer aldı. Bu ilk anda şöyle bir izlenim verdi; Çin,Avrupa Birliği, Japonya, Uzak Doğu ülkeleri, Kanada gibi daha yüksek oranda gümrük vergisi uygulanacak ülkelerle mukayesede bize bir avantaj sağlayacak görünüyor. ABD pazarına ürünlerini artık bundan sonra satamayacak ya da zorlanacak ülkeler ve ürünleri bu defa Türkiye’ye ve Türkiye’nin diğer dünya coğrafyalarına, Avrupa’ya, Asya’ya, Afrika’ya, Orta Doğu’ya yapacağı ihracatlarda daha çetin, daha zor rekabet şartlarının olacağı anlamına geliyor.”
TİM Başkanı Mustafa Gültepe: Türkiye’yi ihracatta ilk 10 ülke arasına sokmak istiyoruz
Türkiye İhracatçılar Meclisi (TİM) Başkanı Mustafa Gültepe, TİM olarak Cumhuriyet’in ikinci yüzyılına başlarken iddialı bir hedef koyduklarını, Türkiye’yi ihracatta ilk 10 ülke arasına sokmak istediklerini belirtti.
Yüksek teknolojinin, tasarımın, AR-GE’nin, inovasyonun ve ikiz dönüşümün tüm imkanlarından maksimum düzeyde yararlanmak durumunda olduklarını vurgulayan Gültepe, şunları kaydetti:
“Bu bilinçten hareketle ihracatımızı geleceğe hazırlayan stratejiler üretiyoruz. Yüksek teknolojiye, AR-GE’ye, inovasyona, tasarıma, ikiz dönüşüme daha çok odaklanıyoruz. Örneğin, Avrupa Yeşil Mutabakatı doğrultusunda sürdürülebilirlik, stratejik önceliğimizi oluşturuyor. Sürdürülebilir ve yeşil üretimle ilgili irili ufaklı çok sayıda proje yürütüyoruz. Bakanlıklarımızla, Avrupa Birliği ve üniversitelerle işbirlikleri ve çözüm ortaklıkları yapıyoruz. 27 ihracatçı sektörümüzün tamamı sürdürülebilirlik eylem planlarını tamamladı. İhracatçımız için uygun koşullarda finansmana erişim her zaman kritik önem taşıyor. Finansman kaynaklarımızı çoğaltma hedefiyle Türk Ticaret Bankasını İGE AŞ aracılığıyla ihracat ailemize kazandırmıştık. Yeniden yapılandırma çalışmalarını tamamladığımız bankamızın resmi açılışını geçen ay gerçekleştirdik. Türk Ticaret Bankası bundan böyle sadece kredi veren bir kurum olmanın ötesine geçecek.”
Gültepe, bir yandan da pazar çeşitliliğini artırmak için yoğun bir çaba harcadıklarını, geçen yıl 58 ülkeye 135 ticaret heyeti gerçekleştirdiklerini söyledi.
Diplomasinin imkanlarını kullanmak durumunda olduklarını ifade eden Gültepe, “Örneğin en büyük pazarımız Avrupa Birliği, üçüncü ülkelerle serbest ticaret anlaşmaları yapıyor. Bu anlaşmalar bizim ticaretimize olumsuz etki ediyor.” diye konuştu.
Gültepe, “Dolayısıyla Gümrük Birliği’nin güncellenmesi ihracatımız açısından büyük önem arz ediyor. Öte yandan, dünyanın en büyük ithalatçısı ABD pazarında arzu ettiğimiz payın çok gerisindeyiz.” ifadesini kullandı.
Gültepe, “Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın ABD Başkanı Donald Trump ile önceki gün yaptığı görüşmede 100 milyar dolarlık karşılıklı ticaret hedefini hatırlatmasından büyük memnuniyet duyduk.” dedi.
ABD’ye ihracatta gelecek dönemde yeni bir ivmelenme yakalayabileceklerini belirten Gültepe, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Tabii bu ivmelenmenin olabilmesi için önce yeniden rekabetçi konuma gelmemiz gerekiyor. Ancak bu şekilde 2028’deki 375 milyar dolarlık hedefimize ulaşabiliriz. Bu şekilde ülkemizi ihracatta ilk 10 ülke arasına çıkarma hedefine yürüyebiliriz. Üretimi ve sanayiyi unutmamamız gerekiyor. İç pazarın daraldığı bir dönemde çarkların bir şekilde dönmesi gerekiyor. Bunun için de ihracatı önceleyen, rekabetçilikte 2-3 yıl öncesinin koşullarına döneceğimiz politikaları hızla devreye almak durumundayız.”
“Küresel ticaret dengeleri yeniden kuruluyor”
Dış Ekonomik İlişkiler Kurulu (DEİK) Yönetim Kurulu Üyesi ve Anadolu Aslanları İş Adamları Derneği (ASKON) Genel Başkanı Orhan Aydın ise “Küresel ticaret dengeleri yeniden kuruluyor. Savaşlar, enerji krizleri, dijital dönüşüm ve yeşil mutabakat gibi başlıklar artık sadece gündem değil. Doğrudan strateji belirleyen gerçekliklerdir.” diye konuştu.
Böyle bir dönemde iş dünyası olarak sadece üretmekle değil, bu yeni çağın kavramlarını doğru okuyarak kendimizi yeniden konumlandırmakla da şüphesiz ki sorumlu olduklarını kaydeden Aydın, ASKON olarak ve DEİK çatısı altında bu dönüşümün tam merkezinde yer aldıklarını, Anadolu’nun üretim gücünü ve girişimci ruhunu dünyanın dört bir yanına taşıdıklarını ifade etti.
Aydın, “Çatısı altında 153 iş konseyimizle başta Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın liderliği ve Ticaret Bakanımız Ömer Bolat’ın güçlü destekleriyle dünyanın dört bir yanında ticari diplomasi faaliyetleri sürdürüyoruz.” dedi.
New York’tan Doha’ya Tokyo’dan Johannesburg’a kadar farklı coğrafyalarda yüksek katılımlı ve stratejik iş konumlarına ev sahipliği yaptıklarını vurgulayan Aydın, Türk iş dünyasının küresel girişimlerini en derin şekilde çalışarak derinleştirdiklerini belirtti.
Muhabir: Gökhan Yıldız
