DAKAR (AA) – Deniz ve kara ekosistemlerinin buluştuğu noktalarda gelişen mangrovlar, tropikal ve subtropikal bölgelerde, özellikle de ekvatora yakın kıyılarda yaygın görülüyor. Çamura gömülü karmaşık kök yapılarıyla dikkat çeken bu ormanlar, çok sayıda canlıya yaşam alanı sunuyor.
UNESCO tarafından 2015’den bu yana 26 Temmuz, “Uluslararası Mangrov Ekosistemini Koruma Günü” olarak kutlanıyor.
AA muhabiri, Uluslararası Mangrov Ekosistemini Koruma Günü dolayısıyla başkent Dakar’a yaklaşık 80 kilometre mesafedeki Somone Lagünü’nde mangrov ekosistemini havadan görüntüledi.
“Tabiat Koruma Alanı” statüsüne sahip 700 hektarlık lagünde sıralanan mangrovlar, pelikan, balıkçıl, karabatak ve su kuşları gibi birçok canlıya ev sahipliği yapıyor.
Lagünü ziyaret eden turistler, genelde balıkçı tekneleriyle de mangrov ormanları arasında gezintiye çıkıyor.
Mangrov ekosistemleri, aynı zamanda kıyı balıkçılığı için “doğal kuluçka alanı” işlevi görüyor.
Bazı türler için kritik yaşam alanı oluşturan mangrovlar, pek çok memeli için de hayati önem taşıyor.
Yağmur ormanlarından 4 kat daha fazla karbon depoluyor
Mangrovlar, biyoçeşitliliğe sunduğu katkının yanı sıra karbon depolama kapasiteleriyle de iklim değişikliğiyle mücadelede önemli rol oynuyor.
Oregon Üniversitesi ve Uluslararası Ormancılık Araştırma Merkezinin 2017’de yayımladığı ve “Frontiers in Ecology and the Environment” dergisinde yer alan araştırmada, mangrovların yok edilmesinin küresel ısınmayı hızlandırdığı vurgulandı.
Çalışmada, mangrov köklerinin yüzyıllar boyunca karbon tutabildiği, bu nedenle ormanların yok edilmesinin atmosfere ciddi miktarda sera gazı salınmasına yol açtığı belirtildi.
Mangrovlar, dünya genelinde tropikal ormanların yalnızca yüzde 0,6’sını oluşturmasına rağmen yok edilmeleriyle ortaya çıkan sera gazı miktarı, tüm tropik ormanların yok olması halinde açığa çıkacak karbon salımının yüzde 12’sine karşılık geliyor.
2011’de “Nature Geoscience” dergisinde yayımlanan başka bir makalede ise mangrovların, yağmur ormanlarından 2 ila 4 kat daha fazla karbon depolayabildiğini ortaya koydu.
Uluslararası Doğa Koruma Birliğinin (IUCN) yayımladığı ilk kapsamlı ekosistem değerlendirmesinde ise 2050’ye kadar dünyadaki mangrov ormanlarının yarısının yok olma riskiyle karşı karşıya olduğuna işaret edildi.
Raporda görüşlerine yer verilen IUCN Ekosistem Yönetimi Komisyonu Başkanı Angela Andradem de mangrovların sağladığı faydaların önemini vurgulayarak, “Mangrov ekosistemleri, kıyı felaket riskini azaltma, karbon depolama ve balıkçılığı destekleme gibi temel hizmetlerde olağanüstü bir kapasiteye sahip. Bu ekosistemlerin kaybı, doğa ve insanlar için küresel ölçekte felaket olur.” ifadelerini kullandı.
Dünyada kıyı şeritlerinin yaklaşık yüzde 15’i mangrovlarla kaplı. Buna karşın bu ormanlar, deniz seviyesinin yükselmesi, tarım faaliyetleri, kıyı yapılaşması, petrol sızıntıları, nehirler üzerindeki barajların tortu akışını değiştirmesi ve iklim krizinin neden olduğu aşırı fırtınalar gibi ciddi tehditlerle karşı karşıya bulunuyor.
Doğal felaketlerin neden olduğu milyarlarca dolarlık kaybı önlüyor
Son yıllarda yapılan birçok araştırma, mangrov ormanlarının kıyı koruma işlevi sayesinde kasırga, fırtına ve sel gibi doğal felaketlerde milyarlarca dolarlık sigorta ödemelerini önlediğini ortaya koydu.
Cornell Üniversitesi tarafından Haziran 2025’te yayımlanan makalede mangrovların, Florida’nın batısındaki Collier County’de fırtınaların mülklere verdiği hasarı yıllık 67,5 milyon dolar azalttığına işaret edildi.
Makaleye göre, mangrovlar sayesinde bölgede 2017’de etkili olan Irna ve 2022’de etkili olan Ian kasırgalarında toplamda 4,8 milyar dolarlık hasarın önüne geçildi.
Nature Climate Change dergisinde 2018’de yayımlanan çalışma da mangrov ormanlarının, küresel ölçekte dünya genelinde her yıl en az 65 milyar dolarlık sel ve fırtına kaynaklı zararı önlediği ve yaklaşık 15 milyon kişiyi koruduğu ortaya konuldu.
Muhabir: Fatma Esma Arslan Özdel
