SUDAN (AA) – Sudan’da bakanlıklar, devlet kurumları ile kamu ve özel sektörün büyük şirketlerinin yer aldığı başkent Hartum’un merkezi, 23 ay süren yoğun çatışmalar nedeniyle ağır hasar aldı.
Doğu Afrika ülkesi Sudan’da, 15 Nisan 2023’te ordu ile Hızlı Destek Kuvvetleri (HDK) arasında başlayan şiddetli çatışmalar, farklı bölgelerde halen devam ediyor.
Başkent Hartum’da başlayan ve kısa sürede ülkenin diğer bölgelerine yayılan bu çatışmalar, büyük bir insani krize yol açtı.
Sert mücadeleler ve değişen dengeler
Başkent ve çevresindeki stratejik noktalar, uzun süre HDK ile ordu arasında sert mücadelelere sahne oldu.
Ancak zamanla denge, Sudan Silahlı Kuvvetleri lehine değişti. Ordu, 26 Eylül 2024’te başlattığı geniş çaplı operasyonlarla HDK’nin kontrolündeki birçok bölgeyi adım adım geri aldı.
Sinnar, Cezira ve Beyaz Nil eyaletlerini alan ordu güçleri, 21 Mart 2025’te savaşın simge noktalarından biri olan Cumhurbaşkanlığı Sarayını da HDK’den geri aldı.
Dönüm noktası
Bu gelişme, Hartum’un yeniden ordu kontrolüne geçmesinde kritik bir dönüm noktası oldu.
Ordu güçleri, 26 Mart’ta, başkentin merkezi başta olmak üzere kuzey, doğu ve güney kesimlerinde kontrolü sağladı.
20 Mayıs’ta ise Hartum’un batısındaki Umdurman’da kalan son HDK unsurlarını da bölgeden çıkartan ordu birlikleri, bu tarihte başkentin tamamında kontrolü sağladığını açıkladı.
Birleşmiş Milletler (BM) verilerine göre, çatışmalar nedeniyle bugüne kadar 11 milyondan fazla kişi ülke içinde yerinden edilirken, yaklaşık 4 milyon Sudanlı komşu ülkelere sığınmak zorunda kaldı.
Hasar büyük
Bölgede 23 ay süren çatışmaların izleri, şehir merkezinde bulunan bakanlıklar, devlet kurumları ve büyük şirketlerin ofislerinin yer aldığı bölgede belirgin şekilde görülüyor.
Birçok binanın camları kırılmış, bazı yapılar ise tamamen kullanılamaz hale gelmiş durumda.
Yangın izleri, kurşun delikleri ve terk edilmiş ofisler, başkentte hayatın henüz normale dönmediğini ortaya koyarken, sokaklarda az sayıda araba ve motosikletin hareketliliği hayatın geri dönüşünün ilk işaretleri olarak görülüyor.
Hartum Valiliği temizlik çalışmalarını sürdürüyor
Hartum Valiliği başta olmak üzere kamu kurumları, şehre dönüşü hızlandırmak amacıyla yeniden onarım ve temizlik çalışmalarına başladı.
Yetkililer, başkentin kalbindeki hayati merkezlerin yeniden işler hale gelmesi için yoğun mesai yürütüldüğünü belirtiyor.
Hartum’un merkezindeki caddeler ve yollar, savaşın izleri, büyüyen yabani otlar ve yanan araçların Hartum Eyalet Hükümeti tarafından kaldırılmasının ardından temizlenmiş görünüyor.
Burhan’dan üst düzey ulusal komite kurulması kararı
Egemenlik Konseyi Başkanı Abdulfettah el-Burhan, 16 Temmuz’da, vatandaşların ve federal kurumların hızlı dönüşünü sağlamak amacıyla, Egemenlik Konseyi üyesi İbrahim Cabir’in başkanlığında Hartum Eyaleti’ni Hazırlama Üst Düzey Ulusal Komitesi’ni kurdu.
Burhan’ın uçağı, 19 Temmuz’da, 15 Nisan 2023’ten bu yana kapalı olan Hartum Havalimanı’na iniş yaptı.
Ordu Genel Komutanlığını, açılan çarşıları ve benzeri yerleri ziyaret eden Burhan, evlerine ve iş yerlerine geri dönen vatandaşları selamladı ve onlarla sohbet etti.
Ayrıca Hartum’a ilk kez giden Sudan Başbakanı Kamil İdris, hükümet ve komitenin diğer üyeleri ile birlikte aynı tarihlerde ziyaretler gerçekleştirdi ve bazı stratejik noktalarda incelemelerde bulundu, yetkililere insanların evlerine dönmesi amacıyla çalışmaları ivedilikle sürdürmeleri yönünde talimat verdi.
Öncelik, su, elektrik ve sağlığa
Hartum Eyaleti Hazırlama Komitesi, başkent Hartum’da gerçekleştirdikleri ilk iki toplantıda, su, elektrik, sağlık gibi hizmetlerin sağlanması için çabaların artırılacağını vurguladı.
Sudan resmi haber ajansına (SUNA) göre komite başkanı İbrahim Cabir, “Su temini en büyük öncelik. Bunun yanı sıra elektrik ve enerji de önemli. Ana istasyonların devreye alınması, ana yolların aydınlatılması ve sağlık tesislerinin işletilmesi için çalışıyoruz.” dedi
AA muhabiri, başkent Hartum’un merkezini gezdikten sonra bölgenin ana caddelerinden Cumhuriyet Caddesi’nde bulunan Sudan Ticaret Odalar Birliği’ni (TOB) de dolaştı ve binada hasarın tespiti için kurulan komisyonun başkanı Üsame Avad ile konuştu.
1908’den beri hizmet veriyor
TOB’nin Sudan’daki iş insanlarına hizmet etmek üzere 1908’de kurulduğunu ve İhracatçılar ve İthalatçılar Odaları dahil 6 odadan oluştuğunu anlatan Avad, başkent Hartum’un merkezindeki bu binanın 2010 yılında yeniden inşa edilmeye başlandığını ve 2020’de tamamlandığını aktardı.
Ülkedeki iş insanlarının çalışmalarını kolaylaştırmak, devlet, birlik ve iş insanları arasında oluşabilen sorunların giderilmesi için uzun yıllar hizmet verdiklerini belirten Avad, şunları kaydetti:
“Komisyon olarak çatışmalar nedeniyle meydana gelen hasarların tespiti için çalışıyoruz. Bölgedeki diğer binalara nazaran TOB çok fazla hasar almadı. Kısa sürede işimizi tamamlayıp restorasyon sürecine gireceğiz.”
Muhabir: Ahmed Satti
