ANKARA (AA) – Google, yapay zeka kullanımının çevresel etkilerine ilişkin ilk kapsamlı saha ölçümlerini yayımladı.
Şirketin yeni raporuna göre, yapay zeka uygulaması üzerinden tek bir sohbet isteminin neden olduğu karbon salımı 0,03 gram, su tüketimi ise 0,26 mililitre olarak ölçüldü. Şirket, bu değerin “beş damla su”ya eşdeğer olduğunu ifade etti.
Google mühendisleri, raporda Gemini sohbetlerinin çevresel ayak izini önceki tahminlerden çok daha düşük gösteren ayrıntılı karşılaştırmalara da yer verdi. Şirket, Mayıs 2024 ile Mayıs 2025 arasındaki dönemde ortalama bir sohbetin enerji tüketiminin 33 kat gerilediğini, karbon emisyonunun ise 44 kat azaldığını bildirdi.
Buna göre, son bir yılda yalnızca yazılım verimliliği ve model iyileştirmeleri sayesinde 23 kat, daha iyi makine kullanımıyla da 1,4 kat enerji tasarrufu sağlandı. Aynı süreçte, Google’ın temiz enerji tedariki de emisyon yoğunluğunu 1,4 kat düşürdü.
Raporda, Gemini uygulamaları üzerinden gönderilen promptun ortalama 0,24 vatsaat (0,00024 kilovatsaat) enerji tükettiği ve bu miktarın modern bir televizyonun dokuz saniyelik elektrik tüketimine karşılık geldiği kaydedildi.
Dar kapsamlı ölçümler gerçeği yansıtmıyor
Google raporunda, bugüne kadar yapılan birçok bağımsız çalışmanın “dar kapsamlı” ölçüm sınırları nedeniyle yanıltıcı olduğu öne sürüldü. Çoğu hesaplamanın yalnızca aktif yapay zeka işlemcilerinin enerji tüketimini göz önünde bulundurduğunu belirten şirket, kendi metodolojisinde bekleme konumundaki makineler, işlemci ve bellek gücü ile veri merkezlerinin soğutma sistemlerini de ölçüme dahil etti.
Bu kapsamlı yaklaşım sayesinde, örneğin aynı Gemini sohbeti için “dar kapsamlı yöntem” 0,10 vatsaat enerji tüketimi hesaplarken, “kapsamlı yöntem”le bu değer 0,24 vatsaat olarak ölçüldü. Şirket, bu farklılığın şeffaf ölçüm standartlarının önemini gösterdiğini vurguladı.
Raporda dikkati çeken bir başka bulgu ise yapay zeka sohbetlerinin su ayak izi oldu. Google veri merkezlerinde bir istem için ortalama 0,26 mililitre su tüketildiği belirtildi. Bu miktar, önceden yapılan bazı çalışmalarda belirtilen 45 ila 50 mililitrelik tahminlerin yüzlerce kat altında kaldı.
Raporda, Google’ın 2023’te yüksek su stresi yaşayan bölgelerde yeni kurulan veri merkezlerinde hava soğutmalı sistemler kullanılacağını açıkladığı anımsatıldı. Böylece bu bölgelerde yapay zeka hizmetleri için harcanan suyun “sıfıra yakın” bir seviyeye çekilmesi hedefleniyor.
Çevresel ayak izinde hızlı düşüş
Söz konusu rapor, yapay zeka kullanımının düşük seviyedeki bireysel etkisine rağmen, milyarlarca kullanıcı nedeniyle toplam etkinin dikkatle izlenmesi gerektiğini de hatırlattı.
Şirket, ultra verimli veri merkezleri, özel tasarlanan donanımlar ve karbon-sıfır enerji hedefleri sayesinde çevresel maliyetlerin daha da düşeceğini kaydetti.
Verilere göre, yalnızca son 12 ayda dolaylı karbon ayak izini ifade eden “Scope 2” emisyonları 47 kat, doğrudan donanım kaynaklı “Scope 1 ve 3” emisyonları ise 36 kat azaldı. Bu gelişme, Google’ın yapay zeka hizmetlerinde enerji tüketimi ile karbon emisyonunu birbirinden “kısmen bağımsız hale getirdiğini” ortaya koydu.
Raporda, tek bir sohbetin etkisinin düşük olmasına rağmen, küresel ölçekte milyarlarca etkileşim nedeniyle bu alandaki şeffaflığın ve ortak ölçüm standartlarının hayati olduğu vurgulandı. Google mühendisleri, “Yapay zekanın yetenekleri gelişirken, çevresel verimliliğinin de aynı hızda ilerlemesi gerekiyor.” değerlendirmesinde bulundu.
Raporda, günlük sohbet, prompt sayısı ve Gemini kullanım oranına ilişkin bilgilere yer verilmedi.
Muhabir: Murat Temizer
