İSTANBUL (AA) – Küresel piyasalar, ABD’de açıklanan ekonomik verilerden alınan sinyallerin fiyat artışlarına yönelik endişeleri tekrar gündeme taşıması ve ABD Merkez Bankasının (Fed) izleyeceği yol haritasına yönelik belirsizliklerin etkisiyle karışık bir seyir izliyor.
ABD yönetiminin korumacı ticaret politikaları kapsamında yürürlüğe koyduğu gümrük tarifelerinin ülkedeki enflasyonla mücadele süreci üzerindeki etkileri varlığını korurken, ülkede cuma günü açıklanan çekirdek kişisel tüketim harcamaları verisi fiyat artışlarına yönelik endişeleri destekledi.
Buna göre, ABD’de kişisel tüketim harcamaları temmuzda yüzde 0,5 ile beklentilere paralel arttı. Fed’in enflasyon göstergesi olarak dikkate aldığı, gıda ve enerji kalemlerinin hesaplama dışı tutulduğu çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi de temmuzda aylık bazda yüzde 0,3 yükseldi.
Çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksi yıllık bazda ise yüzde 2,9 ile son 5 ayın en hızlı artışını gösterdi. Söz konusu veri beklentilerin üzerinde gerçekleşti.
Analistler, beklentilere paralel gelen kişisel tüketim harcamaları verilerinin hala yüksek kalmayı sürdürdüğünü belirterek, çekirdek kişisel tüketim harcamaları fiyat endeksinde öngörülerin aşan gerçekleşmenin enflasyona yönelik yukarı yönlü riskleri desteklediğini söyledi.
ABD’de mal ticareti açığı ise temmuzda aylık bazda yüzde 22,1 artarak 103,6 milyar dolara ulaştı. 4 ayın en yüksek seviyesine çıkan mal ticareti açığı, tahminlerin üzerinde gerçekleşti.
Ülkede Michigan Üniversitesince ölçülen tüketici güven endeksi, ağustosta aşağı yönlü revizyonla 58,2 oldu.
Ekonomik verilerin yanı sıra Fed yetkililerinin açıklamaları takip ediliyor. San Francisco Fed Başkanı Mary Daly, iş gücü piyasasının yavaşlama belirtileri gösterdiğini ve tarifelerin enflasyonu yukarı çekse de, tarife kaynaklı fiyat artışlarının bir defaya mahsus olacağını kaydetti.
Söz konusu gelişmelerle para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in eylül ayında yüzde 88 ihtimalle faiz indirimi yapacağı tahmin edilirken, Bankanın yıl sonuna kadar toplamda iki seferde 50 baz puanlık faiz indirimine gideceği öngörülüyor.
Fed Yönetim Kurulu Üyesi Cook’un açtığı davadan karar çıkmadı
Trump, geçen hafta Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook’u, Fed yasasının kendisine verdiği yetkiyle görevden alındığını duyurmuştu.
Cook’un, ABD Başkanı Trump’ın kendisini görevden alma girişimine karşı açtığı davanın ilk duruşmasında, görevden alınmasının geçici olarak durdurulması talebine ilişkin karar çıkmadı.
ABD Federal Konut Finansmanı Ajansı Direktörü Bill Pulte ise Cook hakkında yeni bir suç duyurusunda bulundu. Pulte, Cook’un Fed’de görev yaptığı süre boyunca mülkleri hakkında yanlış beyanda bulunduğunu öne sürdü.
Ons altın yükselişini 5.işlem gününe taşıdı
ABD’de parasal gevşeme sürecinin tekrar başlayacağı iyimserliklerden destek bulan altının ons fiyatı cuma günü yüzde 0,9 artışla 3 bin 448 dolardan tamamladı. Son 5 işlem gününde yükselen ons altın şu sıralarda ise yüzde 1 değer kazancıyla 3 bin 480 dolardan satılıyor.
Gümüşün ons fiyatı da haftaya yükselişle başlamasının ardından 40,54 dolara ulaşarak Eylül 2011’den bu yana en yüksek seviyesini gördü.
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında uzun vadeli tahvillerde satış ağırlıklı bir seyir izlenirken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi cuma günü yüzde 4,23’e çıktı.
Dolar endeksi ise cuma günü yüzde 0,1 azalışla 97,8 seviyesinde haftayı tamamladı. Şu sıralarda dolar endeksi düşüşünü 5.işlem gününe taşırken, önceki kapanışın yüzde 0,1 altında 97,7’de bulunuyor. Brent petrolün varil fiyatı ise şu sıralarda yüzde 0,4 düşüşle 67,1 dolardan işlem görüyor.
Analistler ons altındaki fiyatlamalarda dolar endeksinde devam eden düşüşün de etkili olduğunu belirterek, dolar endeksindeki zayıflamanın altının alternatif maliyetini yükselttiğini kaydetti.
New York Borsası’nda cuma günü S&P 500 endeksi yüzde 0,64, Nasdaq endeksi yüzde 1,15 ve Dow Jones endeksi de yüzde 0,20 değer kaybetti. ABD’de endeks vadeli kontratlar da yeni haftaya negatif seyirle başladı.
New York borsasında bugün ABD’deki İşçi Bayramı dolayısıyla işlemler gerçekleşmeyecek.
Avrupa’da imalat aktivitesi verileri izlenecek
Avrupa borsalarında cuma günü negatif bir seyir öne çıkarken, bugün bölge genelinde açıklanacak imalat sanayi Satınalma Yöneticileri Endeksi (PMI) verileri yatırımcıların odağında olacak.
Bölgede bir süredir devam eden imalat sanayi aktivitesindeki düşüş Avrupa için temel ekonomik gündemlerden biri olmayı sürdürürken, bugün açıklanacak aktivite verilerinin bölgedeki ekonomik gidişat hakkında daha çok bilgi vermesi bekleniyor.
Jeopolitik tarafta ise Rusya-Ukrayna Savaşı temel gündem maddesi olmayı sürdürürken, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, Rusya ile Ukrayna arasında diplomatik atılım sağlanabileceği konusunda şüpheleri bulunduğunu, mevcut çatışmanın uzun süre devam edebileceğini kaydetti.
Cuma günü İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,32, İtalya’da FTSE MIB 30 endeksi yüzde 0,59, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 0,76 ve Almanya’da DAX 40 ise yüzde 0,57 değer kaybetti. Avrupa’da endeks vadeli kontratlar güne karışık başladı.
Asya borsaları karışık seyrediyor
Asya borsalarında haftanın ilk işlem gününde karışık bir seyir izlenirken, teknoloji ve yarı iletken hisseleri öncülüğündeki düşüş dikkati çekiyor.
Cuma günü ABD endekslerinde teknoloji ve yarı iletken sektöründe etkili olan düşüş bölge endekslerine de yansırken, Çin ve Hong Kong endeksleri ise pozitif ayrışıyor.
Japonya’da Nikkei 225 endeksinde işlem gören yarı iletken endüstrisi için test ekipmanı üreticisi Advantest’in hisseleri yüzde 8,3, gelişmiş elektronik kablo ve ekipman üreticisi Furukawa Electric’in hisseleri yüzde 6,3, yarı iletken sektörü için ekipman üreten Lasertec’in hisseleri yüzde 3,1, Tokyo Electron’un hisseleri 2,6, Renesas Electronics’in hisseleri yüzde 2,9 ve fiber optik teknoloji alanında faaliyet gösteren Fujikura’nin hisseleri de yüzde 2,9 düşüşle işlem görüyor.
Güney Kore tarafında da yarı iletken ve teknoloji hisselerinde satıcılı seyir dikkati çekiyor. Ekipman üreticisi Jahwa Electron’un hisseleri yüzde 7,1, yarı iletken imalatçısı SK Hynix’in hisseleri yüzde 5,2, Hanmi Semiconductor’un hisseleri yüzde 6,2 değer kaybıyla alıcı buluyor.
Öte yandan, bugün bölgede açıklanan verilere göre, Japonya’da ağustos ayı imalat sanayi PMI 49,7 ile bir önceki döneme göre gerilerken, aktivitede zayıflamaya işaret etti.
Çin tarafında ağustos ayı Caixin imalat sanayi PMI 50,5 ile beklentileri geride bırakarak imalat sanayi aktivitesinde güçlenmeye işaret etti.
Bu gelişmelerle, kapanışa yakın Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 1,6 ve Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 1,5 değer kaybederken, Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 0,2 ve Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 1,9 değer kazandı.
Yurt içinde büyüme verisi takip edilecek
Cuma günü satış ağırlıklı bir seyir izleyen Borsa İstanbul’da BIST 100 endeksi, günü yüzde 0,71 değer kaybederek 11.288,05 puandan tamamladı. Borsa İstanbul Vadeli İşlem ve Opsiyon Piyasası’nda (VİOP) BIST 30 endeksine dayalı ekim vadeli kontrat ise cuma akşam seansında normal seans kapanışına göre yüzde 0,1 düştü.
Yeni işlem gününde ise ikinci çeyrek Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH) verileri takip edilecek.
AA Finans Büyüme Beklenti Anketi’ne katılan ekonomistler, bu yılın ikinci çeyreğinde Türkiye ekonomisinin yüzde 3,87 büyüdüğünü öngörüyor. Ankete katılan ekonomistlerin büyüme beklentileri, yüzde 2,20 ile yüzde 5 aralığında yer aldı.
Ekonomistlerin 2025 yılının tamamına ilişkin büyüme beklentilerinin ortalaması ise yüzde 3,18 oldu.
Öte yandan, Borsa İstanbul Grubu, pay piyasalarında bazı düzenlemelere gitti. Buna göre, BIST 100 Endeksi’nin gün içerisinde önceki günün kapanışına göre birinci aşamada yüzde 5 ve ikinci aşamada yüzde 7 veya daha fazla düşmesi durumunda devreye giren Endekse Bağlı Devre Kesici Sistemi (EBDKS) uygulaması tek aşamalı olarak uygulanmaya başlayacak ve endeks değerinin yüzde 6 veya daha fazla gerilemesi halinde devreye girecek.
EBDKS kapsamında emir girişlerine ve işlemlere ara verilen süre 10 dakika kısaltılırken, açığa satış yapılabilen işlem sıralarında seans sonuna kadar yukarı adım kuralı getirilmesi uygulamasında esas alınan BIST 100 Endeksi düşüş değeri yüzde 3’ten yüzde 2’ye çekildi.
Bunlara ek olarak Borsa İstanbul Grubu, borsada takas tarihinin T+1 (işlem gününü takip eden 1. iş günü) olarak kısaltılmasına yönelik 5 Ocak 2026 itibarıyla uçtan uca testlerin gerçekleştirilebilmesi için gerekli ortamlarının faaliyete geçirileceğini bildirdi.
Dolar/TL, cuma günü yüzde 0,2 artışla 41,1030’dan kapanırken, bugün bankalararası piyasanın açılışında önceki kapanışının yüzde 0,1 üzerinde 41,1450’den işlem görüyor.
Analistler, bugün yurt içinde büyüme, yurt dışında ise dünya genelinde imalat sanayi PMI verilerinin takip edileceğini belirterek, teknik açıdan BIST 100 endeksinde 11.200 ve 11.100 puanın destek, 11.300 ve 11.400 seviyelerinin direnç konumunda olduğunu kaydetti.
Piyasalarda bugün takip edilecek veriler şöyle:
10.00 Türkiye, 2. çeyrek yıllık Gayri Safi Yurt İçi Hasıla (GSYH)
10.00 Türkiye, 2024 yılı Gayri Safi Yurt İçi Hasıla
10.00 Türkiye, ağustos ayı İSO İmalat Sanayi PMI
10.55 Almanya, ağustos ayı imalat sanayi PMI
11.00 Avro Bölgesi, ağustos ayı imalat sanayi PMI
11.30 İngiltere, ağustos ayı imalat sanayi PMI
12.00 Avro Bölgesi, temmuz ayı işsizlik oranı
ABD’de piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak
Muhabir: Mahmut Çil
