İSTANBUL (AA) – İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa Mühendislik Fakültesi Kimya Bölümü Dr. Öğretim Üyesi Rumeysa Tutar, İstanbul Üniversitesi ve İstanbul Üniversitesi-Cerrahpaşa’nın paydaşı olduğu Entertech İstanbul Teknokent’te, TÜBİTAK 1812 Girişimcilik Destek Programı kapsamında kurulan biyoteknoloji girişimi Mplusheal Biyoteknoloji A.Ş. çatısı altında insan saçının potansiyelini açığa çıkaran projesini geliştirdi.
Araştırma ve laboratuvar sürecinin ardından berberlerin ve kadın kuaförlerinin kapısını çalan Tutar, buralardan boyasız ve kimyasal işlem görmemiş atık saçları topladı.
Tutar, saçları üzerlerindeki kirden ve bakım dolayısıyla oluşmuş maddelerinden ayrıştırdıktan sonra cam bir behere alıp kimyasal çözelti ekledi ve saçların tamamen çözünmesi için laboratuvardaki manyetik ısıtıcıda bıraktı.
Sürecin ardından tamamen çözülen saçlar, kahverengi sıvı halini aldı.
Dr. Öğretim Üyesi Tutar, sıvıyı bu kez selüloz membrana koyup saf suyun içinde 2 gün diyaliz edilmesini sağladı.
Sıvıyı pH derecesinin 5.0’a ulaşmasının ardından cam kavanoza alıp buzluğa koyan Tutar, donan ürünü kurutma cihazına aldı. Ürün tamamen kuruyup toz haline gelince de istediği keratini (koruyucu protein) elde etti.
Tutar, atık bir saçtan kozmetik ve medikal sektörü gibi birçok alanda kullanılabilecek keratine dönüşen tozu, kendi belirlediği oranlarda PBS sıvısıyla birleştirdi.
Uygulama sonucunda PBS ile karıştırdığı keratinle hazırlanmış kompozit malzemeyi vücut yaralarının üzerine şırıngayla enjekte eden Tutar, kesikler üzerinde kısa sürede elastik bir yapıya dönüşen, yara bandı ve dikiş görevi yapan madde üretti.
“Kendi yöntemlerimiz üzerine çalışmalar yaptık”
Laboratuvarda çalışmalarını AA ekibine anlatan Tutar, proje fikrinin 2021 yılında ortaya çıktığını ve ilk olarak tırnak yatağı yaralanmalarında çalışma fikrine yoğunlaştıklarını söyledi.
Doktora araştırma bursu kapsamında Los Angeles’taki (UCLA) Kaliforniya Üniversitesi’nde bulunduğu dönemde mesane yaralanmaları üzerine çalıştığını belirten Tutar, “Türkiye’de yaptığımız araştırmalar sonucunda özellikle acil servislere yılda 5 milyona yakın tırnak yatağı yaralanması şikayetiyle hastaların başvurduğunu gördük. Bu anlamda neler yapabiliriz diye detaylı hazırlıklar yaptık ve bir proje oluşturduk. ‘Madem biz bunu tırnak yatağında yapacağız, tırnakta ne yoğundur, keratin yoğundur.’ diye düşündük. O zaman keratin çalışalım, insanda kullanacağımız için insan saç atıklarıyla bunu yapalım dedik.” şeklinde konuştu.
Tutar, çeşitli kaynaklardan keratin elde edilebildiğini ancak bu klasik yöntemlerin hiçbirini laboratuvarda gerçekleştiremediklerini anlattı.
Kendi yöntemleri üzerine çalıştıklarını ve 7 ayda saçtan keratin elde etmeye yönelik metot geliştirdiklerini ifade eden Tutar, şunları kaydetti:
“Keratin çok kullanışlı bir ürün. Hayvan tüyleri ya da hayvan atıklarından elde edilen keratin kozmetik alanında sıkça kullanılıyor. Biz de dedik ki zaten sağlık alanında bir şeyler yapmak istiyoruz. O zaman immünolojik etkilerini daha da azaltalım ve saç keratinini bu anlamda kullanalım. Bunun üzerine çalışmalarımızı yoğunlaştırdık. Sonra elde ettiğimiz keratinle çok çeşitli çalışmalara yöneldik.”
“İnsan saçı yüzde 65 ila 90 oranında keratin içeriyor”
Tutar, çalışmaları sürerken keratinin farklı alanlarda etkili olduğunu gördüklerini belirterek, “İnsan saçı yüzde 65 ila 90 oranında keratin içeriyor. Bu müthiş bir oran. Bizim kendi geliştirdiğimiz metottaysa çok hızlı bir şekilde, verimi yüksek, suda çözünebilir ve düşük molekül ağırlıklı keratin elde ediyoruz. Bu bize çok büyük avantaj sağlıyor. Bu protein yapının molekül ağırlığını daha düşük yapabildiğimiz için girişimi artırıyoruz. Bu, doku yapıştırıcı çalışmamızda da diğer çalışmalarımızda da bize avantaj sağladı.” dedi.
Ürünün yara bandı ve dikişten farkına değinen Tutar, şunları paylaştı:
“Amacımız, cerrahi müdahale gerektiren yaralanmalarda bu ürünü kullanabilmek. Ürünün en büyük özelliği enjekte edilebilir olması, herhangi bir ışık kaynağına ihtiyaç duymadan dokuyla entegre olduğunda kendi kendine katılaşma reaksiyonuna girerek jelleşmesi ve katılaşması. İnsan saçından elde ettiğimiz bir ürün olduğu için içeriğinin immünolojik etkileri çok az. Yaptığımız ürün aslında hidrojen bir yapı ve hidrojenlerin su tutma kapasiteleri çok yüksektir. Hidrojen yapıda olduğu için kanı bir sünger gibi içine emiyor.”
Dr. Öğretim Üyesi Tutar, yüzde 100 yerli ürünlerin ticarileşmesi için yatırım desteği beklediklerini sözlerine ekledi.
Muhabir: Başak Akbulut Yazar
