ANKARA (AA) – Türkiye İstatistik Kurumu, 2024 yılına ilişkin kültür ekonomisi ve kültürel istihdam verilerini açıkladı.
Buna göre, kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla göre yüzde 83,3 artarak 408 milyar 339 milyon 432 bin liraya yükseldi.
Kültür harcamalarının gayrisafi yurt içi hasılaya oranı 2024’te yüzde 0,9 olarak gerçekleşti.
Bu dönemde toplam kültür harcamaları içinde genel devlet harcamalarının payı yüzde 49,1 oldu.
Genel devlet harcamaları içindeki kültür harcamaları geçen yıl bir önceki yıla kıyasla yüzde 76,1 artarak 200 milyar 369 milyon 171 bin liraya çıktı. Harcamaların yüzde 67,8’i merkezi devlet bütçesinden gerçekleştirildi. Genel devlet kültür harcamalarında en yüksek payı yüzde 17,7 ile kültürel miras alanı aldı.
Hane halklarının kültür harcamaları, 2024 yılında önceki yıla göre yüzde 91,5 artarak 203 milyar 807 milyon 948 bin liraya yükseldi.
Hane halklarının geçen yıl gerçekleştirdiği toplam kültür harcamasının dağılımına bakıldığında, bilgi işleme ekipmanlarının yüzde 25, kültürel hizmetlerin yüzde 24,3 ve kitapların yüzde 18,1 paya sahip olduğu görüldü.
Kültürel sektörlerde faaliyet gösteren girişimlerin faktör maliyetiyle katma değeri yüzde 73,9 artarak 188 milyar 547 milyon 288 bin lira olurken katma değerin yüzde 20,7’si kayıtlı medyanın basılması ve çoğaltılması, yüzde 13,1’i sinema filmi, video ve televizyon programları yapımcılığı, ses kaydı ve müzik yayımlama faaliyetleri ve yüzde 11,6’sı mimarlık faaliyet gösteren girişimlerce üretildi.
Kültürel mal ihracatı yükseldi
Kültürel mal ihracatı bir önceki yıla göre yüzde 8,1 artarak 9 milyar 876 milyon 466 bin dolar olarak kayıtlara geçti. Kültürel mal ithalatı da bir önceki yıla göre yüzde 166 artarak 7 milyar 336 milyon 440 bin dolar olarak belirlendi. Kültürel mal ihracatının toplam mal ihracatı içindeki payı 2024’te yüzde 4,2, kültürel mal ithalatının toplam mal ithalatı içindeki payı ise yüzde 2,3 oldu.
Kültürel alanlar içinde ihracatı ve ithalatı en fazla olan alan, el sanatları olarak tespit edildi.
Kültürel istihdam yüzde 6,5 arttı
Kültürel istihdam, 2024 yılında 2023’e göre yüzde 6,5 artarak 957 bin kişi olarak belirlenirken kültürel istihdamın toplam istihdam içindeki payı yüzde 2,9 olarak kayıtlara geçti.
Kültürel istihdamda olanların yüzde 52,2’sini erkekler, yüzde 47,8’ini kadınlar oluşturdu. Kültürel istihdamdakilerin yüzde 45,4’ü yükseköğretim mezunu, yüzde 30,5’i lise altı eğitimliler ve yüzde 24,1’i lise ve dengi meslek okulu mezunları olarak kayıtlara geçti.
Kültürel istihdamın yüzde 79,9’unu kültürel meslek alanlarında, yüzde 20,1’ini ise kültürel olmayan meslek alanlarında çalışanlar oluşturdu. Kültürel istihdamda olanların yüzde 32,6’sını el sanatları çalışanları, yüzde 19,2’sini mimarlar, planlamacılar, harita mühendisleri ve tasarımcılar, yüzde 8,2’sini ise yazarlar, gazeteciler ve dilbilimcilerin oluşturduğu görüldü.
Kadın istihdam oranının en az olduğu kültürel meslek alanı, yüzde 28,2 ile sanat, kültür ve mutfak ile ilgili yardımcı profesyonel meslek mensupları olurken kadın istihdam oranının en yüksek olduğu kültürel meslek alanı yüzde 77,7 ile diğer dil öğretmenleri olarak kayıtlara geçti.
Muhabir: Serhat Tutak
