DAKAR (AA) – Dini bayramların coşkuyla kutlandığı Senegal’de cep
telefonlarının henüz yaygınlaşmadığı dönemde bayramlık kıyafetlerle
yapılan geleneksel fotoğraf çekimleri teknolojinin gelişmesiyle
unutulmaya yüz tuttu.
Aynı evde toplanan aile
bireyleri, her bayram özel diktirdikleri geleneksel kıyafetlerini giyip
yakınlardaki fotoğraf stüdyosuna giderek bu anı ölümsüzleştirirken,
bugün bu çekimler yerini cep telefonlarına bıraktı.
Bayramlarda
stüdyoya gidenlerin sayısının giderek azaldığını fark eden Senegalli
görsel sanatçı Djibril Drame, hem bu geleneği yaşatmak hem de
Senegal’deki Müslüman toplumu arasındaki birlik beraberliği güçlendirmek
için kolları sıvadı.
Drame, yerel dil Volofçada
“hediye” anlamına gelen “Ndewendeul” isimli girişimle farklı fotoğraf
sanatçılarıyla 2010’dan bu yana Kurban ve Ramazan bayramlarının ilk günü
ücretsiz fotoğraf çekimi yapıyor.
Ndewendeul
için her bayram farklı bir portatif stüdyo tercih ediliyor. Bazen
Dakar’ın herhangi bir sokağında gerilmiş desenli bir kumaş önünde poz
veriliyor bazen de sonradan stüdyoya çevrilmiş kapalı bir mekan
seçiliyor.
Projenin en önemli özelliği ise ücretsiz olması ve dileyen herkesin faydalanabilmesi.
AA
muhabiri, projenin fikir babası Drame ve bu yılki çekimleri yapan
fotoğraf sanatçısı Sidy Talla ile görüştü, fotoğraf çekimlerine katıldı.
“Ndewendeul yıllar içinde Senegal pop kültürünün bir parçası haline geldi”
Projeyi
2010’da başlatan Drame, son 5 yıldır kıtadan farklı fotoğrafçıların
kendisinden izin alarak Ndewendeul çekimleri yaptığını söyledi.
Drame, projenin çıkış noktasını şöyle anlattı:
“Çocukluğumda
bayramlarda büyüklerimiz bizlere bayram harçlığı, hediyesi verirdi.
Buna ‘ndewendeul’ diyorduk. Projenin ismi de bu hediyeye atıfta
bulunuyor. Hatırlıyorum her bayramın ilk günü akşama doğru fotoğraf
stüdyosuna gidip geleneksel kıyafetlerimizle aile fotoğrafı çektirirdik.
Her Senegallinin evinde bu fotoğraflardan çokça bulabilirsiniz. Amacım
aslında misafirperverlik olarak bilinen ‘Teranga’ kültürünü yaşatmak ve
Müslüman toplumu arasındaki bağları kuvvetlendirmek, aynı zamanda bu
fotoğraf geleneğini canlı tutmak.”
Stüdyonun
yerine son anda karar verildiğini belirten Drame, dekorun ise son derece
spontane ve eldeki imkanlar ölçüsünde oluşturulduğunu aktardı.
Drame,
“Örneğin geçen bayram Gine’nin Boke kentinde kendi çektiğim Ndewendeaul
için dekoru cami müezzininden aldım. Mahalle pazarından da birkaç unsur
ekledim. Dolayısıyla stüdyoyu ‘her şey 1 hafta önce hazır, mükemmel bir
çekim olacak’ mantığıyla değil de genelde o an neredeyseniz, elde ne
varsa, o bölge insanıyla birlikte oluşturuyorsunuz.” ifadelerini
kullandı.
Drame, “Ndewendeul yıllar içinde
Senegal pop kültürünün bir parçası haline geldi. Yaptığımız şey tam
anlamıyla din diplomasisi.” dedi.
Son birkaç
yıldır projeyi çeken fotoğraf sanatçısı Sidy Talla da sadece bayramın
ilk günü 17.00-21.00 saatlerinde hizmet verdiklerini ve her çekime
ortalama 150 kişinin katıldığını anlattı.
Talla,
Ramazan Bayramı için açık havada yaptıkları çekimde Dakar’ın
sembollerinden “car rapide” ismiyle bilinen sarı dolmuşları
kullandıklarını Kurban Bayramı için ise geleneksel batik kumaşlardan
oluşan daha sade bir dekor hazırladıklarını dile getirdi.
Fotoğraf çektirmeye gelen Mame Diarra da New York’ta yaşadığını ancak bayram nedeniyle Dakar’da bulunduğunu söyledi.
Stüdyoya
eşi ve arkadaşlarıyla geldiğini kaydeden Diarra, “Bu girişimi çok
beğendim. Bu güzel kıyafetlerle aile büyüklerimizle hatıra
fotoğraflarımızın olması çok güzel. Bu anılar sonsuza kadar yaşayacak.”
diye konuştu.
Muhabir: Fatma Esma Arslan
