VILNIUS/LONDRA (AA) – NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Türkiye’nin terörle mücadelede meşru endişelerinin göz önünde bulundurulduğu kadar İsveç’in NATO üyeliğine yönelik meşru talebin de göz önünde bulundurulması gerektiğini belirterek Türkiye’nin Avrupa Birliği’ne (AB) üyelik sürecini de İsveç’in NATO’ya üyelik sürecini de desteklediklerini bildirdi.
Stoltenberg ile 11-12 Temmuz’da yapılacak NATO Zirvesine ev sahipliği yapacak Litvanya’nın Cumhurbaşkanı Gitanas Nauseda, zirvenin gerçekleşeceği Litexpo’da ortak basın toplantısı düzenledi.
Zirve kapsamında, NATO’nun caydırıcılığının ve savunmasının güçlendirileceğinin altını çizen Stoltenberg, “Ukrayna’ya yönelik desteğimizi artıracak ve Ukrayna’yı NATO’ya daha da yakınlaştıracağız.” dedi.
Stoltenberg, zirvede Ukrayna’nın NATO’ya üyeliği konusunda bu ülkeye somut neler sunabileceğinin sorulması üzerine, şunları söyledi:
“İstişareler devam ediyor ve bugün de toplantılar yapılacak ancak tüm müttefiklerin Ukrayna konusunda çok net bir mesaj üzerinde anlaşacaklarından eminim. Henüz nihai bir karar alınmadı ancak Ukrayna konusunda birlik içinde olacağımızdan ve güçlü bir mesaj vereceğimizden kesinlikle eminim.”
NATO Genel Sekreteri, nihai kararların, tüm müttefikler hemfikir olduğunda ve liderler yarın Vilnius’ta bir araya geldiğinde alınacağının altını çizerek dolayısıyla şu an için kesin kararlar açıklamanın henüz erken olduğunu söyledi.
“Terörle mücadelede birlikte durmamız önemli”
Stoltenberg, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Litvanya’ya hareketinden önce yaptığı açıklamada, “Önce gelin Türkiye’nin Avrupa Birliği’nde önünü açın, ondan sonra biz de Finlandiya ile ilgili nasıl onun önünü açtıysak, İsveç’in de önünü açalım.” ifadelerine ilişkin değerlendirilmesi sorulması üzerine, şunları kaydetti:
“Türkiye’nin AB’ye üye olma arzusunu destekliyorum. Aynı zamanda, Madrid’de İsveç’in ittifaka tam üye olabilmesi için yerine getirmesi gereken belirli koşullar listesi üzerinde mutabık kaldığımızı da hatırlamamız gerekiyor.”
İsveç’in bu koşulları yerine getirdiğini öne süren Stoltenberg, terörle mücadele konusunda da Türkiye ve İsveç arasındaki işbirliğinin güçlendirilmesinin söz konusu olduğunu belirtti.
Stoltenberg, “Terörle mücadelede birlikte durmamız önemli ancak aynı zamanda İsveç’i ittifakın bir üyesi olarak görmek istemeyen tüm müttefiklerimizin meşru güvenlik kaygılarını da bir an önce gideriyoruz çünkü bu NATO’yu güçlendirecek ve sadece Baltık bölgesini değil, tüm bölgeyi savunma ve koruma kabiliyetimizi güçlendirecek.” diye konuştu.
Vilnius’ta İsveç’in üyeliğine ilişkin olumlu bir karar alınmasının hala mümkün olduğunu söyleyen Stoltenberg, “Herhangi bir kesinliğimiz yok. Herhangi bir garantimiz yok ancak elbette şu anda liderlerin bir araya geldiği zirvenin yarattığı ivmeye sahibiz. Bu ivmeyi mümkün olduğunca fazla ilerleme sağlamak için kullanacağız.” ifadelerini kullandı.
“Rusya’ya en ufak bahane vermemeliyiz”
Litvanya Cumhurbaşkanı Nauseda da konuşmasında Avrupa güvenliğinde eylemsizliğe yer olmadığını belirterek NATO’nun kararlı ve hızlı şekilde ilerlemesi gerektiğini belirtti.
Finlandiya’nın ilk kez tam üye olarak NATO Zirvesine katılacağını hatırlatan Nauseda, “Saldırgan bir ülkenin bulunduğu bölgede yaptığımız toplantıyla kararlılık ve birliğimizi gösteriyoruz. İttifakın her karış toprağını savunmak için birlik içindeyiz. Kararlılığımızı sadece açıklamalarla değil kararlarla da göstermeliyiz.” dedi.
Belarus’a nükleer silah konuşlandırılması ve Wagner grubunun bu ülkeye gelmesiyle bölgedeki güvenlik durumunun daha da karmaşıklaştığını ifade eden Nauseda, tüm yaşananların caydırıcılık ve savunma hatlarının güçlendirilmesinin önemine vurgu yaptığını belirtti.
Nauseda, NATO’nun doğu kanadının güvenliğinin öncelik olması gerektiğini de vurguladı.
İttifak üyelerinin milli gelirin yüzde 2’sini savunmaya harcama kararlılığından da söz eden Nauseda, “Rusya’ya karşılık verme gücümüzü ve birliğimizi test edebileceği en ufak bahane vermemeliyiz.” değerlendirmesini yaptı.
Nauseda, “Ukrayna’nın zaferi Avrupa’ya güvenlik ve istikrarı geri getirecektir.” dedi.
Müttefiklerin Ukrayna’ya daha fazla askeri yardım konusunda kararlı olması gerektiğini savunan Nauseda, “Ukrayna, transatlantik güvenlik yapısına entegre olmalı ve NATO’ya tam üye olmalıdır.” ifadelerini kullandı.
Nauseda, “Zaman, sözleri tekrarlama zamanı değil, bunu nasıl başarabileceğimize dair net bir plan üzerinde anlaşma zamanıdır.” diye konuştu.
“Ukrayna’nın NATO’ya tam üye olacağı mesajını vermeliyiz”
Nauseda, toplantının soru-cevap bölümünde de Ukrayna’nın NATO üyeliği konusuna değinerek “Şartlar elverdiğinde Ukrayna’nın NATO’ya tam üye olacağı mesajını vermeliyiz.” diye konuştu.
Ukrayna ordusunun savaş alanında tecrübe edinerek en tecrübeli ordulardan biri haline geldiğini anlatan Nauseda, “Yalnızca mücadelelerini takdir etmemeli, siyasi kararlarımızla morallerini yükseltmeliyiz.” ifadelerini kullandı.
Nauseda, NATO’ya üyelik süreçlerinden de söz ederek Vilnius’taki zirvede Ukrayna’nın üyeliğiyle ilgili kararların alınmasının önemli olduğuna vurgu yaptı.
İsveç’in NATO üyeliğiyle ilgili süren görüşmelere de değinen Nauseda, zirve kapsamında NATO, Türkiye ve İsveç arasında yapılacak görüşmelerden umutlu olduğunu dile getirdi.
Nauseda, İsveç’in NATO’ya üye olmasının bölge için önemli olduğunu belirterek bu üyelikle Baltık denizinin NATO’nun bir iç denizi haline geleceğini söyledi.
“Bölgemizde daha fazla müttefik varlığına ihtiyacımız var”
Nauseda, bazı müttefiklerin Litvanya’da asker bulundurma kararına işaret ederek “Bölgemizdeki jeopolitik durum iyiye gitmiyor. Belarus’ta yaşanan son gelişmeler, bu ülkeye nükleer silahların yerleştirilmesi ve Wagner grubunun buraya gelmesiyle sadece desteğe değil bölgemizde daha fazla müttefik varlığına ihtiyacımız var.” yorumunda bulundu.
Litvanya’nın savunmasının sadece bu ülke için önemli olmadığının altını çizen Nauseda, NATO’nun doğu kanadıyla ilgili ortak bir karar alınması ve zamanında bu kanadın güçlendirilmesi gerektiğini söyledi.
AB’den Türkiye değerlendirmesi
AB Komisyonu Sözcülerinden Dana Spinant da Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Önce AB’de önümüzü açın, biz de İsveç’te önünüzü açalım” ifadelerinin sorulması üzerine, şu yanıtı verdi:
“NATO genişlemesi ve AB’ye katılım iki ayrı süreçtir. Bir tarafta onay bekleyen İsveç var. Diğer tarafta AB’nin genişleme konusunda tüm aday ülkelerce veya aday olmak isteyenlerce atılacak adımları çok açık şekilde ortaya koyan yapısal süreci bulunuyor. Bu iki süreç arasında bağlantı kuramazsınız.”
İttifak, Vilnius Zirvesi’nde önemli kararlar alacak
NATO Zirvesi 11-12 Temmuz’da Rusya sınırına yaklaşık 300 kilometre mesafedeki Vilnius’ta düzenlenecek.
NATO ülkelerinin liderleri, Litvanya’nın başkenti Vilnius’ta yapacakları zirve toplantısında başta Ukrayna olmak üzere birçok konuda önemli kararlara imza atacak.
Muhabir: Zuhal Demirci,Behlül Çetinkaya
