İSTANBUL (AA) – ABD’de bir süredir devam eden para politikasına yönelik belirsizlikler önceki hafta iş gücü piyasasının zayıflama sinyalleri vermesi ve geçen hafta da ılımlı gelen enflasyon verilerinin ardından azaldı.
Fed’in gelecek hafta alacağı para politikası kararları yatırımcıların odağına yerleşirken, Fed Başkanı Powell’ın yapacağı açıklamalarda bankanın projeksiyonlarına ilişkin ipuçları aranacak. Bunun yanında gelecek hafta İngiltere Merkez Bankası (BoE) ve Japonya Merkez Bankası (BoJ) da faiz kararlarını açıklayacak.
Son enflasyon verisinin ardından tarifelerin fiyat artışları üzerindeki olumsuz etkilerinin sınırlı kalabileceğine yönelik güven oluşmasıyla birlikte Fed’in gelecek dönemde atacağı adımlara ilişkin fiyatlamaların belirginleştiği görüldü.
Para piyasalarındaki fiyatlamalarda Fed’in gelecek haftaki toplantısında politika faizini 25 baz puan indirmesine kesin gözüyle bakılırken, yıl sonuna kadar toplamda 3 faiz indirimi yapması bekleniyor. Ayrıca bankanın 2026 yılında da en az 3 faiz indirimi yapabileceği tahmin ediliyor.
Ülkede geçen hafta açıklanan Tüketici Fiyat Endeksi (TÜFE) ağustosta aylık bazda yüzde 0,4 ile beklentilerin üzerinde, yıllık bazda yüzde 2,9 ile beklentilere paralel arttı. Yıllık enflasyon, ocak ayından bu yana en yüksek seviyesini gördü. Değişken enerji ve gıda fiyatlarını içermeyen çekirdek TÜFE de ağustosta temmuzda olduğu gibi aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 3,1 artarken beklentilere paralel gerçekleşti.
Öte yandan, ABD Başkanı Donald Trump, geçen hafta sosyal medya hesabından yaptığı paylaşımda, ülkede enflasyon olmadığını savunarak, Fed Başkanı Powell’ın faizleri hemen “büyük” ölçüde düşürmesi gerektiğini belirtti.
Trump’ın Fed Yönetim Kurulu Üyesi Lisa Cook’u görevden alma girişimine ilişkin yasal süreç sürerken, ABD yönetimi dün temyiz mahkemesine başvurarak alt mahkemenin Cook’un görevde kalmasına izin veren kararının, Fed toplantısı öncesinde durdurulmasını talep etti. Ayrıca ülke basınında, ABD Hazine Bakanı Scott Bessent’in Fed Başkanı Jerome Powell’ın yerine gelebilecek muhtemel isimlerle görüşmeler yaptığına yönelik haberler yer aldı.
Uluslararası Para Fonu (IMF) Sözcüsü Julie Kozack düzenlediği basın toplantısında, istihdama yönelik aşağı yönlü riskler göz önüne alındığında Fed’in politika faizini düşürmeye başlaması için alan olduğunu belirtti.
Bu gelişmelere ek olarak uluslararası kredi derecelendirme kuruluşu Fitch, Küresel Ekonomik Görünüm Raporu’nun eylül sayısını “Küresel Büyüme Tahminleri Yukarı Yönlü Revize Edildi Ancak ABD Ekonomisi Yavaşlıyor” başlığıyla yayımladı.
Raporda, bu yıla ilişkin küresel ekonomik büyüme tahminlerinin 2025’in ikinci çeyreğinde beklenenden iyi gelen veriler doğrultusunda yukarı yönlü revize edildiği belirtildi.
Dünya ekonomisinde bu yıl önemli ölçüde yavaşlama beklendiğine işaret edilen raporda, geçen yıl yüzde 2,9 olan küresel ekonomik büyüme hızının bu yıl yüzde 2,4’e ve gelecek yıl yüzde 2,3’e gerilemesinin beklendiği kaydedildi. Raporda, dünya ekonomisinin 2027’de ise yüzde 2,6 büyüyeceği öngörüldü.
Bu gelişmelerin ışığında ABD tahvil piyasalarında geçen hafta alıcılı seyir hakim olurken, ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi haftayı yüzde 4,06 seviyesinde tamamladı. ABD’nin 10 yıllık tahvil faizi perşembe günü Fed’in politika alanının genişlemesiyle 7 Nisan’dan bu yana ilk kez yüzde 4 seviyesinin altına inerek 3,99 seviyesini gördü.
Emtia tarafında ise altının ons fiyatı geçen hafta 3 bin 674,48 dolara çıkarak en yüksek seviyesini yukarı taşıdı. Ons altın haftayı yüzde 1,6 artışla 3 bin 643 dolarda tamamladı. Artan faiz indirimi beklentileriyle gümüşün ons fiyatı 42,3 doları test ederek son 14 yılın en yüksek seviyesine çıktı. Gümüşün ons fiyatı haftayı yüzde 2,9 yükselişle 42,18 dolarda kapatırken, Brent petrolün varili yüzde 1,8 değer kazancıyla 66,6 dolarda haftayı tamamladı.
Dolar endeksi de haftayı yüzde 0,2 azalışla 97,6 seviyesinden kapattı.
New York borsası pozitif seyretti
New York borsasında geçen hafta alıcılı bir seyir öne çıktı. Haftalık bazda New York borsasında S&P 500 yüzde 1,59, Nasdaq endeksi yüzde 1,86 ve Dow Jones endeksi yüzde 0,95 değer kazandı. Üç endeks perşembe günü kapanış rekoru kırdı.
Makroekonomik veri tarafında, ABD’de Michigan Üniversitesi tarafından ölçülen tüketici güven endeksi, eylülde 55,4 ile mayıs ayından bu yana kaydedilen en düşük seviyeye indi.
Ülkede federal hükümetin bütçe açığı, tarife gelirlerinin de etkisiyle ağustosta geçen yılın aynı ayına kıyasla yüzde 9 azalarak 345 milyar dolara geriledi. Ağustos ayında gümrük vergilerinden elde edilen gelirin, geçen yılın aynı dönemine kıyasla yüzde 296 artışla 30 milyar dolara çıkması dikkati çekti.
ABD Kongresi Bütçe Ofisi de ülke ekonomisine ilişkin 2025 yılı büyüme tahminini yüzde 1,9’dan 1,4’e çekerken, işsizlik oranına dair beklentisini yüzde 4,3’ten 4,5’e yükseltti.
Öte yandan ABD medyasında, Federal Ticaret Komisyonunun Amazon ve Google’ın reklam fiyatlandırma süreçlerine dair inceleme yürüttüğü haberi yer aldı. Cuma günü Amazon’un hisseleri yüzde 1’e yakın düşerken, Google’ın ana şirketi Alphabet’in hisseleri yatay seyir izledi.
15 Eylül ile başlayacak haftada pazartesi New York Fed sanayi endeksi, salı sanayi üretimi, kapasite kullanımı, perakende satışlar, çarşamba Fed faiz kararı, Fed Başkanı Jerome Powell’ın konuşması, konut başlangıçları, inşaat izinleri, perşembe Conference Board öncü göstergeler endeksi, haftalık işsizlik maaşı başvuruları verileri takip edilecek.
Avrupa’da gözler Lagarde ve BoE’nin faiz kararında
Avrupa borsaları geçen hafta pozitif seyrederken, gelecek hafta BoE’nin faiz kararı ve Avrupa Merkez Bankası (ECB) Christine Lagarde’ın konuşması yatırımcıların odağında bulunuyor.
Geçen hafta ECB üç temel politika faizini değiştirmedi. ECB, mevduat faiz oranını yüzde 2, refinansman faizini yüzde 2,15 ve marjinal borçlanma faizini de yüzde 2,40 seviyesinde tutma kararı aldı.
ECB Başkanı Lagarde, Avro Bölgesi’nde enflasyon oranının istedikleri seviyelerde bulunduğunu belirtti. Lagarde, dezenflasyonist sürecin sona erdiğine işaret ederek, enflasyon görünümünün halen değişken küresel ticaret politikası ortamı nedeniyle belirsiz olduğunu anlattı.
Lagarde, yılın geri kalanında daha yüksek tarifeler, daha güçlü avro ve artan küresel rekabetin Avro Bölgesi büyümesini yavaşlatmasını beklediğini, ancak söz konusu olumsuzlukların büyüme üzerindeki etkisinin gelecek yıl azalacağını söyledi.
Rusya-Ukrayna savaşı ile Orta Doğu’daki çatışma gibi jeopolitik gerilimlerin ciddi belirsizlik kaynağı olmaya devam ettiğine dikkati çeken Lagarde, jeopolitik gerilimlerin azalması veya kalan ticaret anlaşmazlıklarının hızla giderilmesi halinde güvenin artacağını ve ekonomilerin daha da canlanacağını anlattı.
Analistler, bundan sonra ECB’nin parasal gevşeme döngüsünü sonlandırabileceğini, olası bir faiz indirimi olması durumunda ise bunun ekim ayında değil aralık ayında gerçekleşebileceğini söyledi.
Öte yandan, geçen hafta Rus insansız hava araçlarının (İHA) Polonya hava sahasını ihlal etmesinin ardından jeopolitik endişeler arttı.
Fransa’da yaklaşık 9 aydır görevde olan Başbakan François Bayrou’nun azınlık hükümeti, 1958’den bu yana kendi inisiyatifiyle gittiği güven oylamasında düşen ilk hükümet oldu.
Bayrou hükümeti bazı resmi tatillerin kaldırılması ile 43 milyar avro civarında tasarruf yapılmasını içeren ve Fransızların tepki gösterdiği 2026 bütçesinin görüşülmesi öncesi hükümeti güven oylamasına götürme kararı almıştı. Ülkede daha önce 2 hükümet ise muhalefetin sunduğu gensoru önergeleriyle düşürülmüştü.
Geçen hafta İngiltere’de FTSE 100 endeksi yüzde 0,79, Fransa’da CAC 40 endeksi yüzde 1,96, İtalya’da MIB 30 endeksi yüzde 2,30 ve Almanya’da DAX endeksi yüzde 0,41 yükseldi.
Gelecek haftanın veri takviminde pazartesi Avro Bölgesi’nde dış ticaret dengesi, salı Avro Bölgesinde Zew beklenti endeksi, İngiltere ILO işsizlik oranı, çarşamba Avro Bölgesi’nde ECB Başkanı Lagarde’ın konuşması, enflasyon, İngiltere’de enflasyon, perşembe Lagarde’ın konuşması, BoE’nin faiz kararı, cuma Almanya’da ÜFE verileri yer alıyor.
Asya borsaları pozitif seyretti
Asya borsaları geçen hafta alış ağırlıklı bir seyir izlerken, yeni haftada gözler BoJ’un alacağı para politikası kararlarında olacak.
ABD ile Japonya arasında ticaret anlaşmasına varılması, Fed’in gevşemesine yönelik artan beklentiler bölge piyasalarında etkili olurken, geçen hafta Japonya ve Güney Kore’de endeksler rekor seviyelere yükseldi.
Japonya Başbakanı İşiba Şigeru’nun istifası sonrasında yeni başbakanın mali ve parasal konularda daha genişlemeci politikalar izleyeceği ve siyasi belirsizliklerden dolayı BoJ’un faiz artırımlarını erteleyebileceğine yönelik öngörüler özellikle Japonya’da pay piyasalarını destekledi.
Bölgede cuma günü açıklanan verilere göre, Japonya’da sanayi üretimi temmuzda aylık bazda yüzde 1,2 ile tahminlerin üzerinde azaldı. Ülkede aynı dönemde kapasite kullanım oranı da yüzde 1,1 geriledi. Ülkede ağustos ayına ilişkin Üretici Fiyat Endeksi (ÜFE) aylık yüzde 2,7 artarak beklentiler dahilinde gerçekleşirken, yıllık yüzde 0,2 ile beklentilerin üzerinde azaldı.
Çin’de ise ağustos ayına ilişkin TÜFE aylık yüzde 0,4, ÜFE yüzde 2,9 azaldı. Analistler, açıklanan verilerin ülkede deflasyon endişelerinin derinleşmesine neden olduğunu belirterek, Pekin yönetiminin iç talebi desteklemek için yeni adımlar atacağına ilişkin beklentilerin arttığını söyledi.
Söz konusu gelişmelerle haftalık bazda Çin’de Şanghay bileşik endeksi yüzde 1,52, Hong Kong’da Hang Seng endeksi yüzde 3,82, Güney Kore’de Kospi endeksi yüzde 5,94 ve Japonya’da Nikkei 225 endeksi yüzde 4,07 değer kazandı.
Gelecek hafta pazartesi Çin’de sanayi üretimi, perakende satışlar, çarşamba Japonya’da dış ticaret dengesi, cuma Japonya’da enflasyon ve BoJ’un faiz kararı açıklanacak.
Pazartesi günü Japonya’da piyasalar tatil nedeniyle kapalı olacak.
Yurt içinde TCMB’nin faiz kararı takip edildi
Yurt içinde geçen hafta satış ağırlıklı bir seyir öne çıkarken BIST 100 endeksi yüzde 3,33 düşüşle 10.372,04 puandan kapandı.
Geçen hafta Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Para Politikası Kurulu (PPK), politika faizi olan bir hafta vadeli repo ihale faiz oranını 250 baz puan düşürerek yüzde 40,5’e çekti. Ayrıca, Merkez Bankası gecelik vadede borç verme faiz oranını yüzde 46’dan 43,5’e, gecelik vadede borçlanma faiz oranını ise yüzde 41,52’den 39’a indirdi.
Bunun yanında TCMB toplam rezervleri, 5 Eylül haftasında bir önceki haftaya göre 1 milyar 750 milyon dolar artışla 180 milyar 107 milyon dolara çıkarak tüm zamanların en yüksek seviyesine ulaştı.
TCMB tarafından açıklanan ödemeler dengesi verilerine göre, temmuzda cari işlemler hesabı 1 milyar 766 milyon dolar fazla verirken, altın ve enerji hariç cari işlemler hesabında da 6 milyar 29 milyon dolarlık fazla oluştu.
Piyasa Katılımcıları Anketi’ne göre TÜFE yıl sonu artış beklentisi yüzde 29,69’dan 29,86’ya yükseldi.
Dolar/TL, haftayı önceki haftalık kapanışın yüzde 0,3 üzerinde 41,3710’dan tamamladı.
Gelecek hafta yurt içinde pazartesi bütçe dengesi, salı konut satışları, konut fiyat endeksi, perşembe TCMB PPK toplantı özeti takip edilecek.
Muhabir: Ali Canberk Özbuğutu
