İSTANBUL (AA) – Ankara ile Doha arasında yıllardır süren dostluk ilişkisi, liderlerin karşılıklı ziyaretleriyle ivme kazanıyor.
İki ülke liderleri arasında yapılan karşılıklı ziyaretlerin sonuncusu Katar Emiri Şeyh Temim bin Hamed Al Sani tarafından 12 Şubat’ta gerçekleştirildi. Şeyh Temim, Kahramanmaraş merkezli depremler sonrası Türkiye’yi ziyaret eden ilk lider oldu. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan da Körfez turu kapsamında bugün Doha’yı ziyaret edecek.
İki ülke arasında bakanlar ve resmi yetkililer düzeyinde gerçekleştirilen karşılıklı ziyaretlerin ardından liderler yeniden bir araya gelecek.
Ziyaretin Katar ile Türkiye arasındaki stratejik işbirliği ve ekonomik kalkınmaya katkı sağlaması, özellikle savunma sanayii ve enerji alanlarında iki ülke arasında işbirliğini derinleştirmesi bekleniyor.
Yüksek Stratejik Komite toplantısında bugüne kadar 95 anlaşma imzalandı
Türkiye ile Katar, başta diplomatik, ekonomik, kültürel konularda olmak üzere pek çok alanda güçlü ilişkilerini koruyor.
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz ile Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, Erdoğan’ın ziyareti öncesi 8-9 Temmuz’da Katar’a bir çalışma ziyareti gerçekleştirdi.
Katar Emiri Şeyh Temim ile görüşen Yılmaz, verimli geçen ikili ve heyetler arası görüşmelerde, Türkiye-Katar ilişkileri ile ekonomik işbirliği imkanlarının ele alındığını ifade etti.
İki ülke arasındaki diplomatik ilişkilerin 50. yılının kutlandığını hatırlatan Yılmaz, bu yıl içinde Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesinin 9. Toplantısı’nı düzenlemeyi planladıklarını ve şimdiye kadar yapılan sekiz Yüksek Stratejik Komite toplantısında 95 anlaşmanın imzalandığını bildirdi.
Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Emiri Şeyh Temim 31 zirve gerçekleştirdi
2014 yılında kurulan Türkiye-Katar Yüksek Stratejik Komitesinin iki ülkenin güçlü ilişkilerinin göstergesi olarak her yıl üst düzey katılımlarla gerçekleştirilen toplantılarında ikili ilişkilerle ilgili istişarelerde bulunuluyor.
Komitenin kurulduğu 2014 yılından bu yana geçen 9 yıllık süre zarfında Cumhurbaşkanı Erdoğan ve Katar Emiri Şeyh Temim’in katılımıyla 31 zirve gerçekleştirildi.
İkili ilişkilerini güçlü tutan Türkiye ve Katar, 9 yılda gerçekleştirilen onlarca zirvenin sonucu diplomatik, ekonomik, kültürel ve eğitim gibi çeşitli alanlarda 90’ı aşkın anlaşmaya imza attı.
Stratejik ilişkiler
Türkiye ile Katar arasındaki ikili ilişkiler, Adalet ve Kalkınma Partisi’nin iktidara geldiği 2002’den bu yana 20 yılda ekonomi, ticaret, diplomasi, askeri, kültürel ve turizm gibi çeşitli alanlarda ilerlemeler kaydetti.
Dostluk ve kardeşlik üzerine kurulu ilişkilere sahip Türkiye ile Katar, iki ülkenin yöneticileri ve halkları arasındaki yakınlaşma sayesinde krizler döneminde önemli anlamda güçlü bir dayanışma sergiliyor.
Bölgesel ve uluslararası alanda birçok konuda görüş birliğine sahip Ankara ve Doha, uluslararası ve bölgesel çekişmelere yönelik çözümlerin de güven ve istikrar temeline dayalı arabulucuk çabalarını diplomatik ve diyalog yoluyla yürütülmesi yönünde ortak tutum sergileyebiliyor.
Ekonomik işbirliği
Türkiye, gelişen ikili ilişkiler doğrultusunda çeşitli alanlarda Katar yatırımlarını en çok kendisine çeken ülkelerden biri konumunda.
Türkiye’nin Doha Büyükelçiliği Ticaret Ataşeliği resmi istatistik verilerine göre 2022 yılının ilk 8 ayında Türkiye ile Katar arasındaki ticaret hacmi 1,4 milyar doları aştı.
Türkiye’nin bu süre zarfında Katar’a ihracatını 1 milyar doların üstünde gösteren istatistik verilerine göre, bu rakam 2021 yılının aynı dönemine göre yüzde 60 artış gösterdi.
Hatta Katar’ın ithalat yaptığı ülkeler arasında Türkiye’nin 7. sırada geldiğini gösteren bu rakamlar, 2022 yılının ilk 8 ayında Katar’a ihracatın önceki 5 yıla göre yüzde 200 arttığını gözler önüne seriyor.
İki ülkede faaliyet gösteren Türk ve Katarlı şirketlere gelince; istatistik verilerine göre Katar’daki Türk firmalarının sayısı 700’den fazla olurken Türkiye’deki Katarlı firma sayısı da 200 civarında.
Katar’ın Türkiye’de 33,2 milyar dolara ulaşan doğrudan yatırımları bulunuyor, Türkiye’nin Katar’da altyapıda üstlendiği projelerin değeri de 22 milyar dolar.
Askeri işbirliği
Katar ile Türkiye arasında Yüksek Askeri Komitenin kurulduğu 2014 yılından bu yana iki ülke ilişkileri başta askeri olmak üzere her alanda büyük ilerleme kaydetti.
İki ülke arasında 23 Mayıs 2007’de Askeri Alanda Eğitim, Teknik ve Bilimsel İş Birliği Anlaşması, 19 Aralık 2014’te Askeri Eğitim, Savunma Sanayii ile Katar Topraklarında Türk Silahlı Kuvvetlerinin Konuşlandırılması Konusunda İş Birliği Anlaşması ve 28 Nisan 2016’da Katar Topraklarında Türk Kuvvetlerinin Konuşlandırılmasına İlişkin Uygulama Anlaşması imzalandı.
19 Aralık 2014’te imzalanan “Türkiye Cumhuriyeti ile Katar Devleti Arasında Yüksek Stratejik Komite Kurulmasına İlişkin Ortak Mutabakat” uyarınca iki ülke arasında askeri eğitim ve savunma sanayi alanında işbirliği yapılarak, Katar’da Türk Silahlı Kuvvetlerine askeri üs sağlandı.
Anlaşma, 10 Şubat 2015’te Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) sunulduktan sonra 5 Mart 2015’te TBMM Dışişleri Komisyonu tarafından onaylandı.
Anlaşma uyarınca Türk Silahlı Kuvvetleri Katar’da konuşlanırken, iki ülke arasında ortak askeri tatbikatlar düzenlendi.
Katar Türk Birleşik Müşterek Kuvvet Komutanlığı Karargahı, 14 Aralık 2019’da, iki ülkenin Savunma Bakanları ve Genelkurmay Başkanlarının katıldığı bir törenle açıldı ve karargaha “Halid Bin Velid Kışlası” adı verildi.
Turizm alanındaki gelişmeler de gelen turist sayısına yansıdı. Türkiye’ye 2016 yılında 30 bin Katarlı gelirken, bu sayı 2019’da 110 bine, 2022 yılında da 140 bine yükseldi.
Kültürel alışveriş
Dil enstitüleri ve üniversiteleri arasında yapılan anlaşmalar, kurumlar aracılığıyla yayıncılık sektöründe yapılan faaliyetler iki ülke arasındaki kültürel işbirliğini temsil ediyor.
Türkiye-Katar kültür yılı olan 2015’te 26. Doha Uluslararası Kitap Fuarı’nda Türkiye “Onur Konuğu Ülke” olarak yer aldı ve Doha Yunus Emre Enstitüsü Merkezi açıldı.
Nisan 2018’de Türkiye Milli Kütüphanesi ile Katar Ulusal Kütüphanesi arasında tarihi belge ve kaynakların değişiminin yanı sıra kütüphane personelinin eğitimi ve deneyim alışverişini içeren işbirliği anlaşması imzalandı.
İstanbul Kültürlerarası Sanat Diyalogları Derneği (İKASD) tarafından Eylül 2018’de hazırlanan “Türkiye-Katar Kültürlerarası Sanat Diyalogları” projesi Doha’da hayata geçirildi.
Cumhurbaşkanlığı Millet Kütüphanesi ile Katar Milli Kütüphanesi, Ekim 2021’de bilimsel, teknik ve kültürel alanlarda bir işbirliği protokolü imzaladı.
Karşılıklı yardımlaşma
Katar’a abluka sürecinde Türkiye’nin Doha’ya, “Asrın felaketinde” ise Doha’nın Türk milletine yardımları iki ülke tarihinde unutulmazlar arasına girdi.
Suudi Arabistan, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE), Bahreyn ve Mısır yönetimlerinin, 5 Haziran 2017’de Katar ile tüm diplomatik ilişkilerini kesmeleri ve ekonomik abluka uygulamalarıyla patlak veren Körfez krizinde Türkiye, Doha’ya desteğini esirgemedi.
Türkiye, abluka nedeniyle market rafları boş kalan Katar’a onlarca uçakla binlerce ton gıda maddesi gönderdi. Bunun yanı sıra deniz ve kara yoluyla da Katar’a çeşitli ürünler ulaştırıldı.
Doha da 6 Şubat’taki Kahramanmaraş merkezli depremlerde Türkiye’nin yanında oldu.
Katar, depremden hemen sonra acil yardım ve arama kurtarma ekiplerini bölgeye ulaştırmak üzere hava köprüsü kurdu.
Onlarca uçakla deprem bölgelerine çeşitli yardımlar gönderen Katar, düzenlediği kampanyalarla büyük miktarlarda bağış topladı.
Deprem bölgelerinde sahra hastanelerinin yanı sıra depremzedeler için taahhüt edilen 10 bin konteyner ev, Türkiye ve Suriye’de depremden etkilenen bölgelere ulaştırıldı.
İnsani yardım çalışmaları
Afet ve Acil Durum Yönetimi Başkanlığı (AFAD), Katar Hayır Kurumu (Qatar Charity) ve Katar Devlet Kalkınma Fonu ile afet, acil durum yönetimi ve insani yardım alanında iş birliği protokolleri imzaladı.
Bu protokollerle Türkiye ve Katar; Suriye ile Ukrayna başta olmak üzere dünyanın birçok bölgesinde yardımlar konusunda yan yana çalışma kararı alındı.
1 milyon Suriyeli Katar işbirliğinde ülkelerine dönecek
AFAD ile Katar Devlet Kalkınma Fonu’nun üstlendiği proje kapsamında Katar’ın finansmanıyla Türkiye, Suriye’de kalıcı konutlar inşa edecek.
Yeni iskan projesiyle birkaç yıl içinde 1 milyon Suriyelinin ülkelerini dönüşü sağlanacak.
Suriyelilerin gönüllü ve güvenli geri dönüşü için Türkiye ve Katar işbirliğinde Fırat Kalkanı ve Barış Pınarı bölgelerinde 240 bin konut yapılacak.
Muhabir: Zeynep Hilal Karyağdı Duran
